Zespół bolesnego barku to schorzenie, które znacząco obniża jakość życia pacjentów, ograniczając ruchomość oraz powodując ból i dyskomfort. Jakie są przyczyny tego problemu i jak leczyć zespół bolesnego barku? Wyjaśniamy!

Czym jest zespół bolesnego barku?

Zespół bolesnego barku to schorzenie objawiające się bólem i ograniczeniem ruchomości stawu barkowego, a także stanem zapalnym. Problem ten może być wynikiem różnorodnych patologii, takich jak zapalenie ścięgien, uszkodzenia więzadeł, przeciążenia mięśni czy zwyrodnienia stawowe. Zespół bolesnego barku należy do gamy najczęstszych schorzeń ortopedycznych, a dotyka on zarówno sportowców, jak i osoby prowadzące siedzący tryb życia. Szczególnie narażone są na niego kobiety powyżej 45 roku życia, osoby z otyłością i cukrzycą, a także tenisiści, pływacy oraz siatkarze. 

Zespół bolesnego barku – przyczyny

Przyczyny zespołu bolesnego barku są zróżnicowane i mogą wynikać zarówno z urazów, jak i przewlekłych obciążeń. Schorzenie to bywa również następstwem chorób ogólnoustrojowych, zwłaszcza reumatycznych.

Najczęstsze przyczyny zespołu bolesnego barku to:

  • zapalenie ścięgien i kaletek maziowych, spowodowane przeciążeniami lub mikrourazami,
  • uszkodzenia mięśni i ścięgien rotatorów,
  • zwyrodnienia stawowe, takie jak np. osteoartroza,
  • przeciążenia zawodowe i sportowe, spowodowane przez powtarzające się ruchy, typowe dla niektórych zawodów (np. malarzy, stolarzy) oraz sportów (np. pływanie, tenis),
  • niewłaściwa postawa ciała, wynikająca z budowy anatomicznej lub przyjmowana podczas codziennych czynności, np. pracy przy komputerze.

Zespół bolesnego barku – objawy

Objawy zespołu bolesnego barku mogą być różnorodne i zależą od konkretnej przyczyny schorzenia. Zwykle narastają stopniowo, apogeum osiągając po kilku tygodniach. Pierwszym, niepokojącym sygnałem może być ból i dyskomfort podczas podnoszenia ręki, zakładania czy zdejmowania ubrań.

 Do najczęstszych objawów zespołu bolesnego barku należą:

  • ból o różnym nasileniu i charakterze – może być on ostry, tępy lub kłujący, nasilać się podczas ruchu ręki lub w nocy; ból barku często promieniuje do szyi, ramienia lub łopatki,
  • ograniczenie ruchomości, w tym trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak podnoszenie ręki powyżej linii ramion, odwodzenie ramienia na boki, ubieranie się czy sięganie po przedmioty,
  • sztywność stawu, szczególnie po okresach bezruchu, takich jak sen czy odpoczynek,
  • uczucie osłabienia w ramieniu, utrudniające wykonywanie nawet prostych czynności,
  • obrzęk i tkliwość w okolicy barku.

Zespół bolesnego barku – leczenie

Leczenie zespołu bolesnego barku może przebiegać w różny sposób, a metodę terapii powinien dobrać lekarz po rozpoznaniu przyczyny dolegliwości i ustaleniu intensywności objawów. W przypadku wczesnego wykrycia problemu zwykle dobre efekty dają metody zachowawcze, takie jak farmakoterapia i fizjoterapia. W cięższych przypadkach zespół bolesnego barku może wymagać interwencji chirurgicznej.

Jak leczyć zespół bolącego barku? Stosowane rozwiązania

  1. Przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (np. NLPZ), które pomagają w łagodzeniu bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego.
  2. Iniekcje (wstrzyknięcia) kortykosteroidów stosowane w celu zmniejszenia stanu zapalnego i bólu szczególnie w przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne jest niewystarczające.
  3. Tymczasowe unieruchomienie stawu barkowego za pomocą ortezy lub temblaka, co zapewnia odpoczynek uszkodzonym tkankom.
  4. Operacja, na przykład artroskopia barku, naprawa uszkodzeń ścięgien lub wymiana stawu.

Zespół bolącego barku to schorzenie postępujące, a ignorowanie objawów może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym doprowadzić do tzw. barku zamrożonego. Na szczęście odpowiednio szybko wdrożone leczenie, a szczególnie rehabilitacja pod okiem specjalisty i wykonywane w domu ćwiczenia na zespół bolącego barku mogą zminimalizować postęp schodzenia i poprawić komfort życia pacjenta. 

Zespół bolesnego barku – fizjoterapia, rehabilitacja i ćwiczenia

Fizjoterapia i rehabilitacja odgrywają kluczową rolę w leczeniu zespołu bolesnego barku. Ich celem jest przywrócenie pełnej funkcji stawu, w tym poprawa stabilizacji i dynamiki ruchów barku, wzmocnienie siły mięśniowej i pobudzenia tkanki do szybszej regeneracji. Dzięki temu pacjent odzyska możliwość poruszania barkiem, zmniejszą się jego dolegliwości bólowe, a także zminimalizowane zostanie ryzyko nawrotu dolegliwości. 

Zespół bolesnego barku – rehabilitacja pod okiem specjalisty

U pacjentów z zespołem bolesnego barku fizjoterapeuta dobiera indywidualne ćwiczenia,  mające na celu wzmocnienie mięśni barku, poprawę zakresu ruchu oraz elastyczności stawu. Terapia może obejmować również techniki manualne, takie jak masaż tkanek głębokich czy mobilizacje stawów, a także kinesiotaping, laseroterapię i krioterapię.

Zespół bolesnego barku – ćwiczenia w domu

Ćwiczenia i zabiegi pod okiem specjalisty są kluczowe w leczeniu zespołu bolącego barku, jednak część pracy pacjent powinien wykonywać samodzielnie w domu. 

Przykładowe ćwiczenia na bolący bark

  1. Imitowanie mycia szyby – trzymając w wyciągniętej na wprost ręce, należy imitować ruchy wykonywane podczas czyszczenia pionowych powierzchni. Zakres ruchów powinien być różnorodny, a podczas ich wykonywania należy zwrócić uwagę na aktywizację barku, a nie tylko nadgarstków i łokci.
  2. Pozycja dziecka – w pozycji klęku podpartego należy przenieść ciężar ciała do tyłu, siadając na piętach i wyciągając ręce maksymalnie do przodu. Ruch ten należy wykonywać w optymalnym dla siebie zakresie, a w pozycji pozostać tak długo, aż poczuje się ulgę w barkach.
  3. Wahadłowe rozciąganie ramienia – stojąc w lekkim rozkroku, należy pochylić się do przodu, opierając zdrową rękę na stole lub krześle. Chora ręka powinna swobodnie zwisać. Należy delikatnie poruszać ramieniem w przód i w tył jak wahadłem przez 1-2 minuty, a następnie wykonywać koliste ruchy ramieniem w jednym i drugim kierunku.
  4. Rozciąganie tylnej części barku – siedząc prosto na macie, należy chwycić zdrową ręką łokieć chorego ramienia i delikatnie pociągnąć go w poprzek ciała w kierunku zdrowego barku. Ramię w takiej pozycji należy przytrzymać przez 15-30 sekund, a następnie luźnić.

Regularne wykonywanie odpowiednio dobranych ćwiczeń może znacząco pomóc w zmniejszeniu bólu, zwiększeniu zakresu ruchu oraz wzmocnieniu mięśni barku. Współpraca z fizjoterapeutą zapewni bezpieczne i skuteczne przeprowadzenie programu rehabilitacji, co pozwoli na szybki powrót do pełnej sprawności i aktywności fizycznej.

Zespół bolącego barku – czy da się go wyleczyć? Podsumowanie

Zespół bolesnego barku to schorzenie, które może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów, powodując ból i ograniczenie ruchomości. Właściwe zdiagnozowanie przyczyn oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia i rehabilitacji są kluczowe dla skutecznego zarządzania tym problemem. Dzięki odpowiednim metodom terapeutycznym pacjenci mogą odzyskać pełną sprawność stawu barkowego i uniknąć nawrotów dolegliwości.

Źródła:

  • Mirek E, Filip M, Zespół bolesnego barku – ćwiczenia, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/kinezyterapia/cwiczenia-czynne/128565,zespol-bolesnego-barku-cwiczenia, [dostęp: 8.06.2024].
  • Romanowski L. Choroby barku. W: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Marciniak W., Szulc A. (red.). Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2008.
  • Lubiatowski P. Bolesny bark. W: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Kruczyński J., Szulc A. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2015.