Zapalenie ścięgna Achillesa to problem, który dotyka osoby nie tylko aktywne fizycznie, ale także prowadzące siedzący tryb życia. Może objawiać się bólem, ograniczeniem ruchomości i obrzękiem. Jak rozpoznać tę dolegliwość i jak skutecznie ją leczyć?

Zapalenie ścięgna Achillesa – objawy

Pierwszym sygnałem zapalenia ścięgna Achillesa jest ból w dolnej części łydki lub w okolicy pięty. Może nasilać się podczas ruchu lub zaraz po przebudzeniu, kiedy ścięgno jest sztywne po dłuższym odpoczynku (tzw. poranny ból Achillesa). Bólowi często towarzyszy obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość w miejscu zapalenia. W zaawansowanych przypadkach można wyczuć zgrubienia lub guzki w obrębie ścięgna, co świadczy o zmianach degeneracyjnych. Objawy te mogą powodować trudności w poruszaniu się, szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym.

Zapalenie ścięgna Achillesa – przyczyny

Najczęstszą przyczyną zapalenia ścięgna Achillesa jest przeciążenie, które prowadzi do mikrourazów i stanu zapalnego. Może to być wynikiem nagłej zmiany intensywności treningów, biegania po nierównym terenie lub noszenia nieodpowiedniego obuwia. Również brak rozgrzewki przed wysiłkiem fizycznym znacząco zwiększa ryzyko kontuzji. U osób mniej aktywnych problem może wynikać z nadwagi lub naturalnych zmian degeneracyjnych związanych z wiekiem, które obniżają elastyczność ścięgna.

Zapalenie ścięgna Achillesa – leczenie

Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa zależy od stopnia zaawansowania schorzenia i obejmuje zarówno metody domowe, jak i specjalistyczne interwencje medyczne. Bardzo ważne jest, aby udać się do lekarza już przy pierwszych niepokojących objawach, bo nieleczone zapalenie ścięgna Achillesa może przyczynić się do jego zerwania. A to z kolei najczęściej wiąże się z koniecznością operacji i wielotygodniowej rehabilitacji.

Zapalenie ścięgna Achillesa – leczenie domowe

W początkowych stadiach zapalenia ścięgna Achillesa skuteczne mogą być domowe sposoby. 

  • Odpoczynek i unikanie aktywności obciążających ścięgno są podstawą terapii. 
  • Stosowanie zimnych okładów pomaga natomiast zmniejszyć obrzęk i łagodzi ból.
  • W odciążeniu ścięgna przydatne są wkładki ortopedyczne, które wspierają prawidłowe ułożenie stopy. 

Co jeszcze warto wykorzystać podczas domowego leczenia zapalenia ścięgna Achillesa? Dobrym pomysłem jest rolowanie mięśni łydki za pomocą wałka do masażu, ponieważ taka czynność wspiera regenerację tkanek i poprawia ich ukrwienie.

Leczenie farmakologiczne zapalenia ścięgna Achillesa

Jeśli domowe metody nie przynoszą ulgi, konieczne może być zastosowanie farmakoterapii. 

  • Żele i maści przeciwzapalne działają miejscowo, redukując obrzęk i ból
  • W przypadku bardziej nasilonych objawów lekarz może zalecić doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne
  • U niektórych pacjentów stosuje się także iniekcje z osocza bogatopłytkowego (PRP), które wspierają regenerację tkanek.

Operacyjne leczenie zapalenia ścięgna Achillesa

W przypadku zapalenia ścięgna Achillesa rzadko stosuje się leczenie operacyjne. Zwykle decyzja o zabiegu zapada dopiero wtedy, gdy wielomiesięczna rehabilitacja i leczenie zachowawcze nie przynoszą oczekiwanych efektów. Przed przystąpieniem do zabiegu wykonuje się badanie rezonansem magnetycznym, które pozwala dokładnie ocenić stopień uszkodzeń i lokalizację zmian w ścięgnie.

Jak wygląda sam zabieg? 

  • Podczas operacji chirurg usuwa zrosty otaczające ścięgno oraz oczyszcza je z ognisk zdegenerowanej tkanki
  • Zabieg można przeprowadzić tradycyjnie, wykonując kilkunastocentymetrowe cięcie, jednak rekomendowaną opcją są metody małoinwazyjne z użyciem narzędzi endoskopowych. Nie tylko zmniejszają ryzyko powikłań, ale także skracają czas rekonwalescencji. 

Ile trwa leczenie zapalenia ścięgna Achillesa w takiej sytuacji? Po operacji pacjent musi unikać obciążeń przez około sześć tygodni, po czym rozpoczyna się rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty.

Zapalenie ścięgna Achillesa – fizjoterapia i ćwiczenia

Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia zapalenia ścięgna Achillesa i to niezależnie od stopnia zaawansowania schorzenia. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają wzmocnić mięśnie łydki, poprawić elastyczność ścięgna i przyspieszyć proces regeneracji. W połączeniu z zabiegami fizykoterapeutycznymi pozwalają one na skuteczne złagodzenie bólu i powrót do pełnej sprawności.

Ćwiczenia na zapalenie przyczepu ścięgna achillesa 

Jednym z najczęściej stosowanych programów rehabilitacyjnych w przypadku zapalenia ścięgna Achillesa jest protokół Alfredsona, który koncentruje się na ćwiczeniach ekscentrycznych. Ćwiczenia ekscentryczne polegają na wydłużaniu mięśnia podczas kontrolowanego obciążania go, co stymuluje procesy regeneracyjne w ścięgnie. Badania pokazują, że systematyczne wykonywanie tych ćwiczeń przez 12 tygodni przynosi znaczne efekty w zmniejszeniu bólu i zwiększeniu tolerancji na obciążenia.

3 przykładowe ćwiczenia na zapalenie ścięgna Achillesa:

  1. Wspięcia na palce z kontrolowanym opuszczaniem
    Stań na krawędzi stopnia lub niskiego podestu tak, aby pięty wystawały poza jego krawędź. Wspięcie wykonaj na obie stopy, a następnie powoli opuszczaj pięty tylko na chorej nodze. Wykonaj kilka powtórzeń tego ćwiczenia.
  2. Ćwiczenia z gumą oporową
    Siedząc na podłodze, zaczep gumę oporową o przednią część stopy i przyciągaj ją do siebie, jednocześnie stawiając opór. To ćwiczenie wzmacnia mięśnie stopy i łydki oraz poprawia elastyczność ścięgna.
  3. Stretching łydki przy ścianie
    Oprzyj ręce o ścianę i postaw jedną stopę z tyłu, prostując kolano, natomiast drugą z przodu, uginając ją w kolanie. Dociskaj piętę tylnej stopy do podłoża, aby rozciągnąć mięśnie łydki. Wytrzymaj w tej pozycji przez 20–30 sekund, następnie powtórz ćwiczenie na drugą nogę.

Ważne jest, aby ćwiczenia wykonywać regularnie, ale z umiarem, unikając przeciążenia. Na początku mogą pojawić się lekkie dolegliwości bólowe, które powinny stopniowo ustępować. Jeśli ból się nasila, należy skonsultować się z fizjoterapeutą, który dostosuje plan rehabilitacji do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Zapalenie ścięgna Achillesa – fizjoterapia

Oprócz ćwiczeń warto wspierać proces leczenia zabiegami fizykoterapeutycznymi, takimi jak terapia falą uderzeniową, laseroterapia czy ultradźwięki. Zwiększają one ukrwienie w miejscu zapalenia, redukują obrzęk i stymulują procesy regeneracyjne. W połączeniu z ćwiczeniami stanowią kompleksowe podejście do terapii zapalenia ścięgna Achillesa.

Zapalenie ścięgna Achillesa – skuteczna terapia to klucz do zdrowia

Zapalenie ścięgna Achillesa jest schorzeniem, które choć uciążliwe, można skutecznie leczyć. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie objawów i wdrożenie odpowiedniej terapii. Nie należy ignorować bólu, ponieważ nieleczone zapalenie może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak zerwanie ścięgna. Dzięki kompleksowemu podejściu obejmującemu odpoczynek, fizjoterapię i – w rzadkich przypadkach – leczenie operacyjne, można szybko wrócić do pełnej sprawności. 

Źródła:

  • Targońska-Stępniak  B., Stępniak C., Majdan M., Tendinopatie, „Medycyna po Dyplomie”, 2012 https://podyplomie.pl/medycyna/10603,tendinopatie [dostęp 15.11.2024].
  • Koskowski K., Tendinopatie – aktualny stan wiedzy, https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/tendinopatie-aktualny-stan-wiedzy [Dopstęp: 15.11.2024]
  • Strojek K. i in., Etiologia i patomechanizm uszkodzenia ścięgna Achillesa, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, t. 6, nr 11, s. 147–160.