Strzelanie stawów w całym ciele (nazywane też krepitacją) to zjawisko występujące u każdego – od dzieci po seniorów. O ile pierwszą grupę to bawi, o tyle drugą już niepokoi. Dlaczego? O czym świadczy strzelanie w stawach? Zapraszamy do lektury!

Co oznacza strzelanie w stawach?

U większości ludzi strzelanie występuje sporadycznie i jest bezbolesne. Jako fizjologiczna właściwość (np. podczas porannego wstawania lub po dłuższym bezruchu) pojawia się bez innych objawów i nie wymaga leczenia – to po prostu efekt ruchu stawu. Niemniej długotrwałe lub nasilone trzaski w towarzystwie innych objawów powinny zostać omówione z lekarzem, ponieważ mogą wynikać z chorobowych zmian w organizmie.

Strzelanie stawów – niepokojące objawy towarzyszące

Strzelające stawy powinny budzić niepokój, jeśli towarzyszą im objawy stanu zapalnego, tj.: 

  • Ból, 
  • Zaczerwienienie, 
  • Obrzęk, 
  • Uczucie ciepła w okolicy stawu, 
  • Znaczne ograniczenie zakresu ruchu. 

Ponadto symptom alarmujący to też poranna sztywność stawów, czyli konieczność rozruszania się przed normalnym poruszaniem się.

Dlaczego stawy strzelają – przyczyny

Strzelanie stawów ma wiele przyczyn – od zupełnie naturalnych (kawitacja) do poważnych. Do najczęstszych należą:

  • Kawitacja w płynie maziowym. Przy gwałtownym ruchu zmienia się ciśnienie w stawie, co powoduje tworzenie się bąbelków gazu (głównie azotu), a następnie ich pęknięcie. Wywołuje to charakterystyczny dźwięk (np. przy prostowaniu palców czy zginaniu kolan),
  • Tarcie ścięgna, więzadła czy fragmentów chrząstki o kości lub o siebie przy ruchu. Nieprawidłowe ustawienie stawu lub przebudowa po urazie nasila trzaskanie, szczególnie w stawach często obciążanych (kolana, biodra, barki). Może temu towarzyszyć niewielki dyskomfort,
  • Skręcenia, zwichnięcia lub mikrourazy stawów, którym sprzyja ich przeciążanie u osób otyłych lub trenujących intensywnie,
  • Naturalne zmiany degeneracyjne stawów postępujące wraz z wiekiem i choroby zwyrodnieniowe (osteoartroza), w których przebiegu chrząstka stawowa ściera się, co powoduje kontakt „kość-kość”. Powstają wtedy chropowatości i osteofity wydające trzaski przy ruchu oraz mogące wywoływać ból i sztywność stawu. Ten rodzaj trzasków zwykle pojawia się u osób starszych i z czasem prowadzi do coraz większych dolegliwości,
  • Choroby zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, itd.) powodują obrzęk błony maziowej i naciek zapalny, co prowadzi do uszkodzenia chrząstki,
  • Wady wrodzone i biomechaniczne, które mają wpływ na poluzowanie aparatu więzadłowego. Pozwala to stawom na nadmierny zakres ruchu i częstsze „przeskakiwanie” (często w okresie dojrzewania),
  • Siedzący tryb życia i brak odpowiednich ćwiczeń sprawia, że osłabione mięśnie nie amortyzują prawidłowo ruchu, co zbyt mocno obciąża stawy.

Jakie badania na strzelające stawy? Diagnostyka

Aby ustalić przyczynę trzasków, lekarz musi zebrać dokładny wywiad i przeprowadzić badanie fizykalne oraz – w razie potrzeby – dodatkowe badania:

  • Obrazowe, które oceniają błony maziowej, ścięgien i więzadeł oraz stan ujawniają obecność zmian zwyrodnieniowych, złamań czy przemieszczeń kostnych,
  • Morfologię (OB, CRP, czynnik RF, przeciwciała anty-CCP, itd) przy podejrzeniu chorób zapalnych lub autoimmunologicznych,
  • Analizę płynu stawowego.

Co na strzelające stawy? Leczenie

Farmakologiczne leczenie strzelających stawów zazwyczaj sprowadza się do środków przeciwbólowych, zmniejszających stan zapalny oraz leków dostosowanych do choroby odpowiedzialnej za trzaskanie. Pozostałe środki (np. rehabilitacja) dotyczą tak samo leczenia, jak i profilaktyki:

  1. Zmiana stylu życia. Obejmuje to redukcję masy ciała, co odciąża stawy, oraz regularne nawadnianie organizmu i zdrową dietę. Odwodnienie zmniejsza elastyczność i nawilżenie chrząstek, a dieta uboga w białko, wapń, witaminy (C, D, E, K, z grupy B) czy kwasy omega‑3 zaburza regenerację struktur stawowych,
  2. Naturalne i domowe metody. Ciepłe kąpiele (np. siarczkowo-siarkowodorowe) wspomagają produkcję kwasu chondroitynosiarkowego – ważnego składnika chrząstki. Kompresy rozgrzewające (np. z imbiru czy papryki kapsaicyny) chwilowo łagodzą ból. A dbanie o ergonomię pracy (częste przerwy w siedzeniu) pomaga unikać nieprawidłowej postawy i nienaturalnego napięcia mięśniowo-stawowego.

Rehabilitacja i ćwiczenia na strzelające stawy

Żadna suplementacja ani dieta nie zastąpią ruchu. Wynika to z faktu, że organizm podejmuje regenerację m.in. stawów (dostarczając kolagen i wzmacniając mięśnie) tylko wtedy, gdy otrzymuje mechaniczny bodziec. Rehabilitacja i właściwe ćwiczenia wzmacniają mięśnie i ścięgna, zwiększając ich mobilność (zakres ruchu). A silne, wytrzymałe oraz rozciągnięte mięśnie to mniejsze obciążenie i napięcie stawów, a także większa stabilność.

Należy jednak dodać, że nie ma jakichś wyjątkowych ćwiczeń na strzelanie stawów. Typowe ćwiczenia to te same, które standardowo wykonują dzieci w szkole, tzn. przysiady, wykroki, wiszenie na drążku, pajacyki, pompki, itd. Oczywiście ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości fizycznych, np. przysiady można robić na początku, opierając się o ścianę bądź siadając i wstając z krzesła. Z czasem, w zależności od upodobań, warto dodać trening siłowy (z ciężarem własnego ciała lub lekkimi obciążeniami), ćwiczenia aerobowe (rower stacjonarny, orbitrek, pływanie). Oczywiście nie może zabraknąć rozgrzewki przed ćwiczeniami i rozciągania po nich.

Strzelanie stawów – najczęściej zadawane pytania

Poniżej publikujemy odpowiedzi na często zadawane pytania na temat  strzelających stawów.

  • Co jest dobre na strzelające stawy? Przede wszystkim umiarkowana aktywność ruchowa i prawidłowa masa ciała. W leczeniu łagodnych stanów stosuje się fizjoterapię, masaże i ciepłe okłady, itp.
  • Jakie witaminy na strzelające stawy? Witaminy D i K wspierają zdrowie kości i stawów. Niezbędna jest też witamina C do syntezy kolagenu, a witamina E działa przeciwzapalnie. Natomiast witaminy z grupy B (B6, B12, B11) korzystnie wpływają na metabolizm komórkowy, układ nerwowy i mięśnie – ich niedobór może osłabiać wsparcie mięśniowe stawów.
  • Co jeść na strzelające stawy?  W diecie pomocne są produkty przeciwzapalne i bogate w składniki budulcowe. Zaleca się tłuste ryby (źródło omega‑3), rośliny strączkowe, orzechy i siemię lniane dla korzystnych kwasów tłuszczowych. Warto też pić rosół z kości lub jeść galaretki mięsne (źródła kolagenu). Z kolei nabiał i zielone warzywa liściaste dostarczają wapnia budującego kości, a pozostałe warzywa (i owoce) niezbędnych witamin.

Strzelanie stawów – podsumowanie

Strzelanie w stawach to powszechna właściwość fizjologiczna, która jest efektem normalnych procesów mechanicznych (np. kawitacji), a nie dolegliwość wymagająca leczenia. Jeśli jednak towarzyszy jej ból, obrzęk, poranna sztywność lub inne niepokojące objawy, trzeba skonsultować się z lekarzem – ortopedą lub reumatologiem, ponieważ może wynikać z poważniejszych zaburzeń i urazów. Co ważne, okazuje się jednak, że to regularne ćwiczenia wzmacniające, zachowanie prawidłowej wagi i nawodnienia najskuteczniej przeciwdziałają eskalacji zjawiska i mu zapobiegają.

Bibliografia:

  1. https://health.clevelandclinic.org/snap-crackle-pop-need-know-joint-noises. [dostęp: 17.08.2025].
  2. https://www.healthline.com/health/bone-health/why-do-my-bones-crack-so-much. [dostęp: 17.08.2025].
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Joint_cracking. [dostęp: 17.08.2025].
  4. https://www.medparkhospital.com/en-US/lifestyles/crepitus-or-cracking-joints. [dostęp: 17.08.2025].
  5. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow. [dostęp: 17.08.2025].
  6. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.17.1.26. [dostęp: 17.08.2025].