Zapalenie kaletki maziowej objawia się m.in. bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości w stawach. Wczesna diagnoza i właściwe leczenie mają decydujące znaczenie dla skuteczności terapii, dlatego warto dowiedzieć się więcej na ten temat.

Czym jest zapalenie kaletki maziowej?

Kaletki maziowe to niewielkie struktury przypominające woreczki wypełnione płynem. Znajdują się w miejscach, gdzie ścięgna, mięśnie i kości mogą ocierać się o siebie podczas ruchu, m.in. w obrębie kolan, bioder, łokci, barków czy pięt. Ich zadaniem jest zmniejszanie tarcia i ochrona tkanek przed przeciążeniem. Gdy dochodzi do podrażnienia lub uszkodzenia kaletki, pojawia się stan zapalny, objawiający się bólem, zaczerwienieniem i obrzękiem.

W organizmie występuje wiele kaletek maziowych, ale niektóre lokalizacje są szczególnie podatne na zapalenie. Nazwy tych kaletek wynikają z ich anatomicznego położenia, a część z nich doczekała się również potocznych określeń schorzeń, które ich dotyczą:

  • Kaletka łokciowa – w łokciu (zapalenie nazywa się potocznie „łokciem studenta”),
  • Kaletka przedrzepkowa – w kolanie (zapalenie to „kolano posadzkarza”),
  • Kaletka krętarzowa – po bocznej stronie biodra,
  • Kaletka podbarkowa – pod wyrostkiem barkowym.

Co powoduje zapalenie kaletki maziowej?

Stan zapalny kaletki może wynikać zarówno z jednorazowego urazu, jak i powtarzających się mikrourazów. Zazwyczaj odpowiadają za niego konkretne czynniki, które uszkadzają strukturę kaletki lub zaburzają jej funkcję. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:

  • Długotrwałe przeciążenia mechaniczne (np. częste klęczenie, opieranie się łokciem),
  • Nieprawidłową technikę podczas ćwiczeń lub pracy fizycznej,
  • Urazy i kontuzje (upadki, uderzenia),
  • Infekcje bakteryjne (np. zakażenie Staphylococcus aureus),
  • Choroby zapalne, takie jak dna moczanowa czy reumatoidalne zapalenie stawów,
  • Nieprawidłową biomechanikę ruchu lub złą postawę ciała.

Zapalenie kaletki maziowej – objawy

Jakie są objawy zapalenia kaletki maziowej? Dolegliwości mogą się różnić w zależności od lokalizacji kaletki, ale zwykle są dość charakterystyczne, a ich intensywność wzrasta wraz z rozwojem stanu zapalnego. Do najczęstszych symptomów zapalenia kaletki należą:

  • Ból nasilający się przy poruszaniu daną kończyną,
  • Obrzęk i wyczuwalny guz w miejscu kaletki,
  • Ocieplenie i zaczerwienienie skóry,
  • Ograniczenie ruchomości stawu,
  • Tkliwość przy dotyku,
  • Gorączka i objawy ogólne (w przypadkach zakażenia).

Jak diagnozuje się stan zapalny kaletki?

W diagnostyce zapalenia kaletki lekarz bierze pod uwagę objawy kliniczne oraz wykonuje badania obrazowe i laboratoryjne. Ich dobór zależy od podejrzewanej przyczyny i lokalizacji stanu zapalnego. Najczęściej wykorzystywane metody diagnostyczne to:

  • USG stawu – uwidocznienie płynu i cech zapalenia,
  • Rezonans magnetyczny (MR) – dokładniejsza ocena struktur okołostawowych,
  • Badania laboratoryjne – analiza płynu z kaletki i morfologia z CRP w przypadku infekcji.

Do jakiego lekarza z zapaleniem kaletki?

Wybór specjalisty zależy od przyczyny zapalenia. Najczęściej konieczna jest konsultacja ortopedyczna (np. przy przeciążeniach, urazach), a w razie potrzeby kieruje się pacjenta również do innych specjalistów:

  • Reumatologa – w chorobach zapalnych,
  • Chirurga – przy zakażeniach wymagających drenażu lub operacji.

Zapalenie kaletki maziowej — leczenie

Jak leczyć zapalenie kaletki maziowej? Zależy to od przyczyny i nasilenia objawów, a także lokalizacji (można tu wspomnieć o zapaleniu kaletki maziowej biodra – leczenie wymaga często unieruchomienia całej kończyny i bardziej zaawansowanych technik fizjoterapeutycznych). W większości przypadków stosuje się terapię zachowawczą, łącząc leczenie farmakologiczne, odpoczynek i fizjoterapię.

Farmakoterapia

Leczenie farmakologiczne opiera się głównie na redukcji stanu zapalnego i złagodzeniu dolegliwości bólowych. Najczęściej stosuje się:

  • Doustne i miejscowe niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
  • Antybiotyki (przy potwierdzonej infekcji),
  • Iniekcje glikokortykosteroidów (w przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne).

Domowe sposoby na zapalenie kaletki maziowej

W początkowej fazie zapalenia można wypróbować domowe metody, które często przynoszą znaczną ulgę (szczególnie wtedy, gdy objawy są umiarkowane). Zalecane działania to:

  • Okłady z lodu (3-4 razy dziennie po 15 minut),
  • Stosowanie maści zawierających substancje chłodzące i przeciwzapalne, np. z mentolem lub diklofenakiem,
  • Zadbanie o ergonomię stanowiska pracy, np. podkładki pod łokcie lub kolana,
  • Aplikowanie naturalnych preparatów, np. żywokostu, olejku muszkatołowego.

Pomocne może się też okazać unieruchomienie lub odciążenie stawu (orteza, laska), jednak wcześniej najlepiej skonsultować się z lekarzem albo fizjoterapeutą.

Leczenie operacyjne

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektu, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Zabiegi wykonywane są w sposób możliwie najmniej inwazyjny. Dostępne opcje to m.in. drenaż kaletki (odprowadzenie nadmiaru płynu) i resekcja kaletki (całkowite usunięcie zmienionej zapalnie struktury, np. w zapaleniu kaletki przedrzepkowej).

Zapalenie kaletki maziowej — rehabilitacja i ćwiczenia

Po ustąpieniu objawów ostrych wprowadza się fizjoterapię, która ma na celu przywrócenie sprawności stawu i zapobieganie nawrotom choroby. W programie rehabilitacyjnym uwzględnia się:

  • Krioterapię miejscową (leczenie zimnem),
  • Laseroterapię i magnetoterapię,
  • Jonoforezę z lekami przeciwzapalnymi,
  • Ćwiczenia poprawiające zakres ruchu i wzmacniające mięśnie stabilizujące staw.

Zapalenie kaletki maziowej — odpowiedzi na pytania pacjentów

Poniżej publikujemy wyjaśnieniu kilku spraw, o które często pytają pacjenci w związku z zapaleniem kaletki maziowej.

  • Czy zapalenie kaletki maziowej samo przejdzie? Może, jeśli objawy są łagodne i zostanie zapewniony odpoczynek. Gdy ból i obrzęk utrzymują się powyżej tygodnia, potrzebna jest konsultacja medyczna.
  • Czy zapalenie kaletki jest groźne? Nieleczone może prowadzić do ropnia, ograniczenia ruchomości lub zakażenia ogólnoustrojowego. Wczesna interwencja znacząco zmniejsza to ryzyko.
  • Czy można ćwiczyć z zapaleniem kaletki? W fazie ostrej należy ograniczyć aktywność. Powrót do ćwiczeń powinien odbywać się stopniowo, najlepiej pod okiem fizjoterapeuty.
  • Czy zapalenie kaletki boli? Najczęściej tak.
  • Ile trwa stan zapalny kaletki i leczenie? W przypadku łagodnych postaci – od kilku dni do 2 tygodni. Przy przewlekłym zapaleniu kaletki maziowej czas terapii może być dłuższy i wymagać rehabilitacji.

Zapalenie kaletki maziowej — podsumowanie

Zapalenie kaletki maziowej wymaga kompleksowego podejścia. Nieleczone może prowadzić do obniżenia jakości życia i ograniczenia sprawności. Za to szybkie konsultowanie objawów oraz odpowiednia profilaktyka (np. modyfikacja ergonomii pracy) pozwalają zmniejszyć ryzyko i choroby, i jej nawrotów.

Bibliografia

  1. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/141769,zapalenie-kaletek-maziowych. [dostęp: 13.05.2025].
  2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10918-bursitis. [dostęp: 13.05.2025].
  3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bursitis/symptoms-causes/syc-20353242. [dostęp: 13.05.2025].
  4. https://www.nhs.uk/conditions/bursitis/. [dostęp: 13.05.2025].