Uszkodzenie stożka rotatorów zagraża wszystkim: młodszym i starszym, sportowcom i nielubiącym ruchu, pracownikom biurowym i fizycznym. Przyjrzymy się więc bliżej tej częstej dolegliwości: przyczynom, objawom i leczeniu. Zapraszamy do lektury!

Uszkodzenie stożka rotatorów – dlaczego tak powszechne?

Stożek rotatorów to grupa czterech mięśni łączących łopatkę ze stawem barkowym i ich ścięgien. Stabilizują one głowę kości ramiennej w panewce i umożliwiają unoszenie oraz rotację ramienia. Ponieważ staw barkowy ma największy zakres ruchu i – w przeciwieństwie do innych (np. biodra) – niejako „wisi w powietrzu”, utrzymujące go mięśnie cały czas pracują. Są przez to najbardziej narażone urazy o różnym nasileniu: od łagodnych zmian zwyrodnieniowych, przez stan zapalny, aż po zerwanie lub naderwanie ścięgna.

Uszkodzenie stożka rotatorów – przyczyny

Chociaż uraz mechaniczny może naderwać, a nawet zerwać mięśnie, to jednak uszkodzenia stożka rotatorów w 95% wynikają z przeciążenia i degeneracji ścięgien.

  • Nieprawidłowo wykonywane, monotonne ruchy ramienia (szczególnie nad głowę) np. podczas prac budowlanych czy aktywności sportowej (tenis, koszykówka, siatkówka, ćwiczenia z ciężarami) mogą powodować mikrourazy, a następnie zwapnienia mięśni, które coraz bardziej ograniczają ruch barku i generują dalsze urazy (zobacz naszą ofertę leczenia artroskopii barku)
  • Na uszkodzenie stożka rotatorów narażone są także osoby nieaktywne fizycznie, które spędzają dużo czasu przed monitorem. Wynikające z tego osłabienie mięśni sprawia, że unoszenie ciężaru przy jednoczesnej rotacji ramienia w trakcie codziennych zajęć (np. zdjęcie pudełka z szafy) może skończyć się ich uszkodzeniem.
  • Do czynników ryzyka zalicza się też wiek powyżej 60. roku życia, predyspozycje genetyczne oraz choroby metaboliczne (nadwaga, cukrzyca), prowadzące do osłabienia ścięgien.

Uszkodzony stożek rotatorów – objawy

Objawy uszkodzenia stożka rotatorów zależą od stopnia ich degeneracji. Na początku urazowi towarzyszy ból w uszkodzonym obszarze oraz ograniczenie ruchomości stawu, szczególnie po wysiłku lub podczas nagłego uniesienia rąk nad głowę. Z czasem ból staje się mocniejszy i pojawia się osłabienie siły mięśniowej. Niektórzy skarżą się także na krepitacje (trzaski, trzeszczenia) w stawie barkowym podczas ruchu. Ponieważ przekłada się to na trudności w codziennym funkcjonowaniu (czesaniu włosów, umyciu się, zapięciu biustonosza), zazwyczaj dopiero w tym momencie cierpiący szukają pomocy u specjalistów.

W zaawansowanych uszkodzeniach stożka rotatorów z czasem zarówno ból, jak i znaczne ograniczenie mobilności stają się przewlekłe – budzą w nocy, utrudniają prowadzenie auta i nie pozwalają dłużej wysiedzieć w jednej pozycji. W przypadku traum i urazów charakterystycznym objawem jest też opuchlizna i zaczerwienienie barku.

Uszkodzenie stożka rotatorów – diagnostyka

Diagnostyka uszkodzenia stożka rotatorów obejmuje:

  • Dokładny wywiad,
  • Wykonanie testów, które oceniają siłę i bolesność ruchów rotacyjnych,
  • Badania obrazowe – USG i RTG, zaś do określenia stopnia zmian zwyrodnieniowych – rezonans magnetyczny.

Diagnostyką tego schorzenia zajmują się przede wszystkim specjaliści ortopedii i traumatologii narządu ruchu.

Uszkodzenie stożka rotatorów – leczenie

Jak leczyć uszkodzony stożek rotatorów? W większości przypadków terapię rozpoczyna się od metod zachowawczych. Zaleca się odpoczynek i unikanie obciążeń barku. W początkowej fazie redukuje się stan zapalny oraz wykonuje zabiegi fizykoterapeutyczne, które przyspieszają regenerację tkanek i zmniejszają ból.

Uszkodzenie stożka rotatorów – farmakoterapia

Jakie leki na uszkodzenie stożka rotatorów? W zaawansowanym stadium podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, diklofenak) oraz preparaty złożone z lidokainą czy kapsaicyną w formie maści.

Uszkodzenie stożka rotatorów – operacja

Kiedy operacja stożka rotatorów jest konieczna? Zabiegi chirurgiczne wprowadza się, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy lub gdy doszło do znacznego uszkodzenia ścięgien. Najczęściej wykonuje się wówczas małoinwazyjną rekonstrukcję ścięgien za pomocą cienkich narzędzi i kamery.

Uszkodzenie stożka rotatorów barku – rehabilitacja

Jaka rehabilitacja na stożek rotatorów pomoże? Program rehabilitacji można podzielić na pooperacyjny i zachowawczy. Mimo nieznacznych różnic oba rodzaje ćwiczeń skupiają się na zmniejszeniu napięcia mięśni stożka rotatorów, utrzymanie i zwiększenie zakresu ich mobilności, a co za tym idzie – także zniwelowanie bólu. Znaczenie ma też fizjoterapia – terapeuci często stosują taping i masaż oraz uczą pacjenta bezpiecznych ruchów i ćwiczeń.

Uszkodzenie stożka rotatorów ćwiczenia

Wiele ćwiczeń regenerujących stożek rotatorów można wykonywać samodzielnie w domu. Warto zacząć od łagodnego rozciągania i izometrycznych ćwiczeń górnych partii ciała (np. przyciskanie dłoni do ściany w zgiętym łokciu, plank albo wznosy ramion w leżeniu na brzuchu). Stopniowo można przejść do ćwiczeń oporowych wykorzystujących taśmy i lekkie ciężarki.

Uszkodzenie stożka rotatorów – często zadawane pytania

  • Ile trwa leczenie uszkodzenia stożka rotatorów? Czas rekonwalescencji jest zmienny. Rehabilitacja po urazie zwykle trwa ok. 6 miesięcy, ale może wydłużyć się nawet do roku.
  • Jaki lekarz leczy stożek rotatorów? Na pierwszą wizytę z bólem barku zwykle idzie się do ortopedy, ewentualnie do traumatologa narządu ruchu.
  • Czy ścięgna stożka rotatorów same się zrastają? Niewielkie uszkodzenia (naciągnięcia, naderwania) mogą ulec zagojeniu, ale ścięgna barku mają słabe ukrwienie, dlatego większe ubytki nie wracają do poprzedniego stanu bez interwencji.

Uszkodzenie stożka rotatorów — podsumowanie

Czego unikać, aby zaoszczędzić sobie dyskomfortu związanego z uszkodzeniem stożka rotatorów? Bez względu na wiek – braku aktywności i odwodnienia. Nieużywane i „wysuszone” mięśnie są mniej elastyczne, a przez to bardziej podatne na urazy. Unikaj też nadmiernego obciążania barku i wykonywania ćwiczeń bez odpowiedniej rozgrzewki. Zarówno podczas samodzielnych treningów, jak i rehabilitacji dobieraj ćwiczenia dobrane do swojego wieku i możliwości.

Bibliografia

  1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rotator-cuff-injury/symptoms-causes/syc-20350225. [dostęp: 13.06.2025].
  2. https://podyplomie.pl/medical-tribune/17931,rehabilitacja-w-zespole-bolesnego-barku. [dostęp: 13.06.2025].
  3. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/320556,uszkodzenie-stozka-rotatorow-przyczyny-objawy-leczenie. [dostęp: 13.06.2025].