EuroMediCare to specjalistyczny szpital z przychodnią, działający od 2002 r. Oferuje nowoczesne metody diagnostyczne i operacyjne, ma cztery sale operacyjne i zapewnia komfortowy pobyt w pokojach z udogodnieniami.
Więzadło krzyżowe ACL – co to jest, jakie są przyczyny i jak leczyć?
14. 10. 2021
min
Definicja więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe przednie ACL znajduje się wewnątrz stawu kolanowego, gdzie pełni funkcję łącznika pomiędzy kością piszczelową i udową. Stabilizuje ono również staw, szczególnie w położeniach zgięciowych, dlatego też jest bardzo narażone na urazy[i]. To właśnie zerwanie więzadła krzyżowego przedniego jest jednym z najczęstszych urazów kończyn dolnych, szczególnie u osób uprawiających sporty o dużej dynamice. Uszkodzenie więzadła – wbrew pozorom – dotyka jednak nie tylko wyczynowych sportowców, ale także ludzi o mniejszej aktywności fizycznej.
Przyczyny więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe ACL zazwyczaj ulega kontuzji podczas intensywnej aktywności fizycznej. Wyróżnia się dwa podstawowe mechanizmy takiego uszkodzenia: rotacyjny i przeprostny. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, gdy podudzie zostaje nagle skręcone do wewnątrz przy ustabilizowanej stopie. Dochodzi do tego na przykład podczas jazdy na nartach, gdy stopa unieruchomiona jest w ciężkim, sztywnym bucie. O mechanizmie przeprostnym mówimy wówczas, gdy dochodzi do uderzenia z boku w momencie, kiedy stopa znajduje się na podłożu, a kolano jest wyprostowane. Konsekwencją uderzenia jest zerwanie więzadła krzyżowego, a czasem także uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego oraz łąkotki przyśrodkowej. Do tego typu kontuzji często dochodzi podczas uprawiania gier zespołowych, takich jak siatkówka czy piłka nożna.
Objawy więzadła krzyżowego ACL
Uszkodzone więzadło krzyżowe daje dość charakterystyczne objawy, z czego pierwszym zwykle jest głośny trzask w momencie skręcenia kolana, silnego przeprostu lub mocnego uderzenia. Bezpośrednio po urazie pacjenci odczuwają także wyraźny ból, który z czasem może złagodnieć oraz skarżą się na trudności przy prostowaniu kończyny. W ciągu doby pojawić się może również duży obrzęk i opuchlizna. Statystyki pokazują, że aż w 80% przypadków uszkodzone więzadło krzyżowe ACL daje objawy w postaci krwawienia do stawu[ii]. Dzieje się tak dlatego, że więzadło krzyżowe jest silnie unaczynione (odżywiane jest ono przez tętnicę środkową kolana oraz tętnice dolne kolana).
Badanie i diagnoza więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe ulega uszkodzeniom stosunkowo często, dlatego prawidłową diagnozę lekarze najczęściej są w stanie postawić podczas standardowej wizyty w gabinecie: na podstawie wywiadu z pacjentem (pojawią się pytania o objawy, ostatnią aktywność fizyczną, moment pojawienia się problemu), oceny stanu klinicznego kolana oraz kilku badań fizykalnych. Najczęściej jest to test Lachmana, który polega na podciąganiu podudzia do przodu w pozycji leżącej (kończyna dolna powinna być zgięta w stawie kolanowym do 30 stopni), a także test szuflady, podczas którego lekarz stara się jak najmocniej wysunąć podudzie pacjenta przy odpowiedniej stabilizacji jego uda. Pacjent znajduje się wówczas w pozycji leżenia tyłem, a jego noga zgięta jest w stawie kolanowym pod kątem 90 stopni[iii].
Kiedy więzadło krzyżowe ACL ulega uszkodzeniu, pomocne okazać się mogą także badania obrazowe, takie jak RTG, USG i rezonans magnetyczny. Pozwalają one ustalić, czy problem nie jest szerszy i nie obejmuje również złamania w obrębie stawu bądź też uszkodzenia łękotki i torebki stawowej.
Metody leczenia więzadła krzyżowego ACL 1000
Zerwane więzadło krzyżowe może być leczone na kilka różnych sposobów. Pierwszym z nich jest leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu kończyny na czas gojenia się tkanek. Służy do tego specjalna orteza. Po jej zdjęciu przychodzi czas na rehabilitację, która ma na celu przywrócenie ruchomości w stawie, wzmocnienie mięśni i poprawę stabilizacji całego ciała. Leczenie zachowawcze stosuje się zwykle w sytuacji, gdy u pacjenta nie występują objawy niestabilności stawu kolanowego, a także u seniorów, u których aktywność fizyczna jest mocno ograniczona.
W przypadku osób młodszych, uprawiających sport lub skarżących się na niestabilność stawu, więzadło krzyżowe ACL leczy się operacyjnie. Zabieg polega na małoinwazyjnej, artroskopowej rekonstrukcji więzadła, poprzez przeszczep ścięgien własnych pacjenta (pochodzących najczęściej z grupy kulszowo-goleniowej lub więzadła właściwego rzepki) lub też z wykorzystaniem sztucznych więzadeł. Cały proces jest bardzo precyzyjny i nie wymaga dużej ingerencji, a pacjent stosunkowo szybko wraca do pełnej sprawności. Trzeba jednak pamiętać, że nawet w przypadku zabiegu chirurgicznego proces leczenia nie może obejść się bez rehabilitacji. Podejmuje się ją już w okresie poprzedzającym operację, a kontynuuje po zabiegu. Ćwiczenia mają na celu zminimalizowanie dolegliwości bólowych, przywrócenie sprawności w stawie i pełnego zakresu ruchów w jego obrębie, a także odbudowę siły mięśniowej[iv]. Na tym etapie pomocne mogą być także zabiegi z zakresu fizykoterapii oraz kinesiotaping, czyli plastrowanie specjalnymi taśmami.
Jeżeli chodzi o długość leczenia i procesu rehabilitacji to zależy ono od indywidualnych preferencji pacjenta. Zwykle po 3-4 tygodniach zrekonstruowane więzadło krzyżowe jest na tyle stabilne, że pacjent może poruszać się bez kul, a pełną sprawność odzyskuje po 6-9 miesiącach.
Powikłania więzadła krzyżowego ACL
Powikłania więzadła krzyżowego ACL w przypadku prawidłowo dobranego leczenia i precyzyjnie przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego zdarzają się niezwykle rzadko. Niewielki procent pacjentów może uskarżać się na obniżone czucie w obszarze unerwienia, powstanie krwiaka lub też infekcję. Większym problemem może być sytuacja, gdy uraz zostanie zbagatelizowany i osoba z kontuzją nie zgłosi się do lekarza ani rehabilitanta. Wówczas może dojść do powstania wtórnych uszkodzeń, może pojawić się przewlekły ból, blokowanie stawu czy uszkodzenie łąkotki. Warto więc reagować szybko, naprawić więzadło krzyżowe pod okiem specjalisty i cieszyć się pełną sprawnością fizyczną.
Źródła naukowe:
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- Buckup K.„Testy kliniczne w badaniu kości, mięśni i stawów” PZWL Warszawa, 2007
- Marciniak W., Szulc A. „Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja” PZWL Warszawa 2006
- Ciszek B., Kisielewski Y. „Morfologia więzadeł krzyżowych stawu kolanowego” w: Acta Clinica 2001 tom I, nr 4, s. 279-283
- Brotzman S.B., Wilk K.E.„Rehabilitacja ortopedyczna. Tom I”, wyd. Elsevier Urban & Partner, 2007
min
Definicja więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe przednie ACL znajduje się wewnątrz stawu kolanowego, gdzie pełni funkcję łącznika pomiędzy kością piszczelową i udową. Stabilizuje ono również staw, szczególnie w położeniach zgięciowych, dlatego też jest bardzo narażone na urazy[i]. To właśnie zerwanie więzadła krzyżowego przedniego jest jednym z najczęstszych urazów kończyn dolnych, szczególnie u osób uprawiających sporty o dużej dynamice. Uszkodzenie więzadła – wbrew pozorom – dotyka jednak nie tylko wyczynowych sportowców, ale także ludzi o mniejszej aktywności fizycznej.
Przyczyny więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe ACL zazwyczaj ulega kontuzji podczas intensywnej aktywności fizycznej. Wyróżnia się dwa podstawowe mechanizmy takiego uszkodzenia: rotacyjny i przeprostny. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, gdy podudzie zostaje nagle skręcone do wewnątrz przy ustabilizowanej stopie. Dochodzi do tego na przykład podczas jazdy na nartach, gdy stopa unieruchomiona jest w ciężkim, sztywnym bucie. O mechanizmie przeprostnym mówimy wówczas, gdy dochodzi do uderzenia z boku w momencie, kiedy stopa znajduje się na podłożu, a kolano jest wyprostowane. Konsekwencją uderzenia jest zerwanie więzadła krzyżowego, a czasem także uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego oraz łąkotki przyśrodkowej. Do tego typu kontuzji często dochodzi podczas uprawiania gier zespołowych, takich jak siatkówka czy piłka nożna.
Objawy więzadła krzyżowego ACL
Uszkodzone więzadło krzyżowe daje dość charakterystyczne objawy, z czego pierwszym zwykle jest głośny trzask w momencie skręcenia kolana, silnego przeprostu lub mocnego uderzenia. Bezpośrednio po urazie pacjenci odczuwają także wyraźny ból, który z czasem może złagodnieć oraz skarżą się na trudności przy prostowaniu kończyny. W ciągu doby pojawić się może również duży obrzęk i opuchlizna. Statystyki pokazują, że aż w 80% przypadków uszkodzone więzadło krzyżowe ACL daje objawy w postaci krwawienia do stawu[ii]. Dzieje się tak dlatego, że więzadło krzyżowe jest silnie unaczynione (odżywiane jest ono przez tętnicę środkową kolana oraz tętnice dolne kolana).
Badanie i diagnoza więzadła krzyżowego ACL
Więzadło krzyżowe ulega uszkodzeniom stosunkowo często, dlatego prawidłową diagnozę lekarze najczęściej są w stanie postawić podczas standardowej wizyty w gabinecie: na podstawie wywiadu z pacjentem (pojawią się pytania o objawy, ostatnią aktywność fizyczną, moment pojawienia się problemu), oceny stanu klinicznego kolana oraz kilku badań fizykalnych. Najczęściej jest to test Lachmana, który polega na podciąganiu podudzia do przodu w pozycji leżącej (kończyna dolna powinna być zgięta w stawie kolanowym do 30 stopni), a także test szuflady, podczas którego lekarz stara się jak najmocniej wysunąć podudzie pacjenta przy odpowiedniej stabilizacji jego uda. Pacjent znajduje się wówczas w pozycji leżenia tyłem, a jego noga zgięta jest w stawie kolanowym pod kątem 90 stopni[iii].
Kiedy więzadło krzyżowe ACL ulega uszkodzeniu, pomocne okazać się mogą także badania obrazowe, takie jak RTG, USG i rezonans magnetyczny. Pozwalają one ustalić, czy problem nie jest szerszy i nie obejmuje również złamania w obrębie stawu bądź też uszkodzenia łękotki i torebki stawowej.
Metody leczenia więzadła krzyżowego ACL 1000
Zerwane więzadło krzyżowe może być leczone na kilka różnych sposobów. Pierwszym z nich jest leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu kończyny na czas gojenia się tkanek. Służy do tego specjalna orteza. Po jej zdjęciu przychodzi czas na rehabilitację, która ma na celu przywrócenie ruchomości w stawie, wzmocnienie mięśni i poprawę stabilizacji całego ciała. Leczenie zachowawcze stosuje się zwykle w sytuacji, gdy u pacjenta nie występują objawy niestabilności stawu kolanowego, a także u seniorów, u których aktywność fizyczna jest mocno ograniczona.
W przypadku osób młodszych, uprawiających sport lub skarżących się na niestabilność stawu, więzadło krzyżowe ACL leczy się operacyjnie. Zabieg polega na małoinwazyjnej, artroskopowej rekonstrukcji więzadła, poprzez przeszczep ścięgien własnych pacjenta (pochodzących najczęściej z grupy kulszowo-goleniowej lub więzadła właściwego rzepki) lub też z wykorzystaniem sztucznych więzadeł. Cały proces jest bardzo precyzyjny i nie wymaga dużej ingerencji, a pacjent stosunkowo szybko wraca do pełnej sprawności. Trzeba jednak pamiętać, że nawet w przypadku zabiegu chirurgicznego proces leczenia nie może obejść się bez rehabilitacji. Podejmuje się ją już w okresie poprzedzającym operację, a kontynuuje po zabiegu. Ćwiczenia mają na celu zminimalizowanie dolegliwości bólowych, przywrócenie sprawności w stawie i pełnego zakresu ruchów w jego obrębie, a także odbudowę siły mięśniowej[iv]. Na tym etapie pomocne mogą być także zabiegi z zakresu fizykoterapii oraz kinesiotaping, czyli plastrowanie specjalnymi taśmami.
Jeżeli chodzi o długość leczenia i procesu rehabilitacji to zależy ono od indywidualnych preferencji pacjenta. Zwykle po 3-4 tygodniach zrekonstruowane więzadło krzyżowe jest na tyle stabilne, że pacjent może poruszać się bez kul, a pełną sprawność odzyskuje po 6-9 miesiącach.
Powikłania więzadła krzyżowego ACL
Powikłania więzadła krzyżowego ACL w przypadku prawidłowo dobranego leczenia i precyzyjnie przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego zdarzają się niezwykle rzadko. Niewielki procent pacjentów może uskarżać się na obniżone czucie w obszarze unerwienia, powstanie krwiaka lub też infekcję. Większym problemem może być sytuacja, gdy uraz zostanie zbagatelizowany i osoba z kontuzją nie zgłosi się do lekarza ani rehabilitanta. Wówczas może dojść do powstania wtórnych uszkodzeń, może pojawić się przewlekły ból, blokowanie stawu czy uszkodzenie łąkotki. Warto więc reagować szybko, naprawić więzadło krzyżowe pod okiem specjalisty i cieszyć się pełną sprawnością fizyczną.
Źródła naukowe:
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- Buckup K.„Testy kliniczne w badaniu kości, mięśni i stawów” PZWL Warszawa, 2007
- Marciniak W., Szulc A. „Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja” PZWL Warszawa 2006
- Ciszek B., Kisielewski Y. „Morfologia więzadeł krzyżowych stawu kolanowego” w: Acta Clinica 2001 tom I, nr 4, s. 279-283
- Brotzman S.B., Wilk K.E.„Rehabilitacja ortopedyczna. Tom I”, wyd. Elsevier Urban & Partner, 2007
