Łokieć tenisisty to powszechne schorzenie, objawiające się bólem, obrzękiem i trudnościami w chwytaniu przedmiotów. Wbrew nazwie najczęściej nie dotyka ono sportowców, a pracowników biurowych, mechaników, muzyków. Czym zatem jest łokieć tenisisty i jak go skutecznie leczyć?

Co to jest łokieć tenisisty?

Łokieć tenisisty to stan zapalny ścięgien przyłączających mięśnie przedramienia do zewnętrznej strony łokcia. Choroba ta zaliczana jest do zespołów przeciążeniowych okolicy stawu łokciowego i dotyczy przede wszystkim osób wykonujących powtarzalne ruchy ręką i przedramieniem. Do takich czynności należy m.in. praca przy komputerze, malowanie, używanie narzędzi ręcznych czy gra na instrumencie. Choć nazwa schorzenia sugeruje, że na jego wystąpienie narażeni są tenisiści, to w rzeczywistości profesjonalni gracze rzadko na nie cierpią. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób amatorsko grających w tenisa, squasha czy badmintona, ponieważ zwykle nie mają one wypracowanej dobrej techniki i podczas meczów przeciążają łokieć. 

Do grupy ryzyka wystąpienia łokcia tenisisty należą:

  • budowlańcy i rzemieślnicy, którzy używają narzędzi ręcznych wymagających powtarzalnych ruchów nadgarstka;
  • muzycy, szczególnie grający na instrumentach strunowych lub klawiszowych;
  • pracownicy biurowi, spędzający wiele godzin przy komputerze;
  • fryzjerzy – powtarzalne ruchy szczotkowania i strzyżenia mogą prowadzić do przeciążeń w obrębie przedramienia i łokcia;
  • sportowcy – szczególnie tenisiści, golfiści, gracze w badmintona i squasha, którzy regularnie wykonują intensywne ruchy zaciśniętą dłonią.

Łokieć tenisisty – przyczyny

Przyczyny łokcia tenisisty związane są z nadmiernym lub nieprawidłowym obciążeniem ścięgien przedramienia. Zapalenie stawu łokciowego często jest wynikiem powtarzalnych ruchów nadgarstka i przedramienia, szczególnie gdy są wykonywane z niewłaściwą techniką lub bez odpowiedniego przygotowania mięśni.

  • Kiedy przez wiele godzin pracujemy przy komputerze bez prawidłowego podparcia rąk, często wykonujemy ruchy rotacyjne nadgarstka (np. podczas używania śrubokręta lub innych narzędzi ręcznych) czy też podnosimy duże ciężary przy wyprostowanych łokciach, to w stawie łokciowym dochodzi do nadmiernego napięcia mięśni, mikrourazów i uszkodzeń włókien kolagenowych w ścięgnach. 
  • Organizm próbuje zregenerować uszkodzone miejsca poprzez wypełnienie ich tkanką łączną, jednak nie jest ona zbyt wytrzymała. 
  • Kiedy ponownie wykonujemy obciążające czynności, to jeszcze silniej nadwyrężamy ścięgna. 
  • W efekcie prowadzi to do naderwania ścięgien, zwapnienia przyczepów i nieprawidłowego ukrwienia, co objawia się szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości.

Łokieć tenisisty – objawy 

Łokieć tenisisty to schorzenie, które utrudnia wykonywanie codziennych czynności i w znacznym stopniu obniża komfort życia. Najbardziej charakterystycznym objawem jest ból po zewnętrznej stronie łokcia. Nasila się przy chwytaniu przedmiotów, obracaniu przedramienia, a nawet przy takich prostych czynnościach jak uścisk dłoni.

Najczęściej spotykane objawy łokcia tenisisty to:

  • ból od łokcia aż do nadgarstka,
  • tkliwość tkanek,
  • ból w łokciu przy zaciskaniu pięści,
  • obrzęk, ocieplenie i zaczerwienienie stawu,
  • trudności z chwytaniem przedmiotów (niepewny chwyt).

Nieleczony łokieć tenisisty może prowadzić do nasilenia objawów (ból łokcia od wewnątrz i zewnątrz, również w stanie spoczynku), a nawet do całkowitego ograniczenia ruchomości stawu. Nie można więc bagatelizować problemu i czekać, aż dolegliwości same miną, ale jak najszybciej udać się do specjalisty. 

Łokieć tenisisty – diagnostyka

Dolegliwości bólowe w obrębie łokcia mogą być oznaką różnych problemów zdrowotnych – nie zawsze jest to łokieć tenisisty. Przed postawieniem diagnozy lekarz musi przeprowadzić z pacjentem wnikliwy wywiad, aby poznać jego tryb życia i określić czynniki ryzyka. Najważniejsze pytania, na które musi odpowiedzieć osoba, u której podejrzewa się łokieć tenisisty to: 

  • Gdzie boli? 
  • Jakiego rodzaju jest to ból? 
  • Kiedy najczęściej występuje? 
  • Czy praca lub hobby wymagają powtarzalnych ruchów ręki i przedramienia?

Kolejny etap diagnostyki to badanie fizykalne, podczas którego lekarz sprawdza zarys więzadła, sprawdza czynność kończyny górnej (siłę mięśni i ruchomość), a także ocenia, czy w obrębie stawu łokciowego pojawił się stan zapalny. Jeśli tego typu badanie nie da jednoznacznej odpowiedzi, to specjalista może zlecić badania obrazowe, takie jak USG ortopedyczne , RTG czy rezonans magnetyczny, aby wykluczyć inne przyczyny bólu. Wyniki te mogą być użytecznie nie tylko do postawienia prawidłowej diagnozy, ale także do podjęcia decyzji, jak leczyć łokieć tenisisty u danego pacjenta. 

Łokieć tenisisty – leczenie

Leczenie łokcia tenisisty przebiega indywidualnie w zależności od potrzeb pacjenta i wynika przede wszystkim od intensywności objawów. 

  • Najbardziej podstawowa kuracja obejmuje odpoczynek i unikanie czynności wywołujących ból, aby tkanki mogły się zregenerować, a także przyjmowanie środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. 
  • Koniecznym wsparciem w tym procesie są masaże i fizjoterapia, w tym wzmacniające i rozciągające ćwiczenia na łokieć tenisisty. 
  • Rolą rehabilitanta jest praca nad strukturami mięśniowo-powięziowymi nie tylko w obrębie łokcia, ale całej kończyny górnej, obręczy barkowej, a nawet tułowia. Na tym etapie wprowadzić można również zabiegi na łokieć tenisisty, np. ultradźwięki, jonoferezę, akupunkturę czy falę uderzeniową (EWST).

Jak leczyć łokieć tenisisty w zaawansowanym stadium? 

Aby zmniejszyć stan zapalny i zmniejszyć dolegliwości bólowe, pacjentowi zaleca się przyjmowanie leków sterydowych lub aplikuje blokady prokainowe w formie zastrzyków. Rekomendowanym rozwiązaniem są także uzupełnianie ubytków w ścięgnie poprzez wstrzykiwanie czynników wzrostu. Ostatecznością jest leczenie chirurgiczne polegające na uwolnieniu przyczepu i usunięciu zmiany zapalnej. Operacje zaleca się jednak zwykle pacjentom, którzy borykają się z nawracającym łokciem tenisisty lub objawy uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie. 

Łokieć tenisisty – profilaktyka

Profilaktyka łokcia tenisisty polega na stosowaniu prawidłowej techniki podczas wykonywania czynności fizycznych, odpowiednim rozgrzewaniu przed wysiłkiem oraz regularnym wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających i rozciągających mięśnie przedramienia. Podstawowe zalecenia pozwalające na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia zapalenia stawu łokciowego to:

  • Poprawna technika i ergonomia pracy, w tym dostosowanie stanowiska pracy do swojej postury w celu zmniejszenia napięcia na przedramiona i nadgarstki,
  • Regularne przerwy podczas długotrwałych lub powtarzalnych zadań, dzięki którym mięśnie i ścięgna będą miały czas na odpoczynek,
  • Ćwiczenia na łokieć tenisisty, czyli ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia, nadgarstka i dłoni, które wpływają na ich elastyczność i siłę,
  • Wybór odpowiedniego sprzętu do pracy, uprawiania sportu i realizacji pasji, np. rakieta tenisowa z odpowiednim rozmiarem uchwytu, opaski sportowe, ergonomiczna klawiatura, narzędzia zmniejszające wibracje i wymagające mniejszego napięcia przy używaniu.

Podsumowanie

Łokieć tenisisty to problem, który może dotknąć każdego niezależnie od płci, wieku czy preferowanej aktywności fizycznej. Kluczem do skutecznego leczenia jest wczesna diagnoza, odpowiednie metody terapeutyczne i zmiany w codziennych nawykach, aby uniknąć przyszłych urazów. Znajomość metod profilaktyki jest równie ważna, co leczenie, ponieważ pomaga zapobiegać powstawaniu tej dolegliwości.

Źródła: