EuroMediCare to specjalistyczny szpital z przychodnią, działający od 2002 r. Oferuje nowoczesne metody diagnostyczne i operacyjne, ma cztery sale operacyjne i zapewnia komfortowy pobyt w pokojach z udogodnieniami.
Zwichnięcie stawu biodrowego – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja
20. 12. 2024
min
Zwichnięcie stawu biodrowego to stosunkowo rzadki, ale poważny uraz, wymagający szybkiej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia zwichnięcia stawu biodrowego?
Na czym polega zwichnięcie stawu biodrowego?
Zwichnięcie stawu biodrowego jest urazem rzadkim, ponieważ staw ten należy do najmocniejszych w całym organizmie ludzkim. Jak zatem do niego dochodzi? Uraz powstaje wówczas, gdy głowa kości udowej traci kontakt z panewką, powodując jej przemieszczenie. To schorzenie najczęściej jest wynikiem działania dużej siły, jak np. wypadek komunikacyjny czy upadek z wysokości. Często takim urazom towarzyszą dodatkowe uszkodzenia ciała jak złamania.
Zwichnięcia stawu biodrowego dzieli się na przednie, stanowiące tylko ok. 10% przypadków oraz tylne – występujące w 90% przypadków.
Objawy zwichnięcia stawu biodrowego
Zwichnięcie stawu biodrowego jest bolesne i utrudnia normalne funkcjonowanie, w tym wykonywanie zwykłych, codziennych czynności. Typowe objawy tego typu urazu to:
- Bardzo silny ból biodra i okolic, który pojawia się natychmiast po urazie i jest na tyle intensywny, że uniemożliwia jakikolwiek ruch kończyną,
- Obrzęk i krwiak w miejscu urazu. Opuchlizna zwykle rozwija się bardzo szybko i niemal od razu i widoczne są też zasinienia, co świadczy o uszkodzeniu naczyń krwionośnych,
- Osłabienie lub brak czucia w stopie, spowodowane uszkodzeniem nerwów. Pacjent może odczuwać mrowienie, osłabienie lub całkowity brak czucia w obszarze stopy,
- Osłabione ukrwienie kończyny – uszkodzenie naczyń krwionośnych może powodować zimność i bladość nogi, co wymaga pilnej interwencji lekarskiej,
- Charakterystyczne ułożenie kończyny – kończyna jest zrotowana do wewnątrz, lekko ugięta i przywiedziona, co stanowi klasyczny objaw zwichnięcia tylnego.
Zwichnięcie stawu biodrowego – przyczyny
Do zwichnięcia stawu biodrowego zazwyczaj dochodzi w wyniku działania dużej siły, jednak nie zawsze tak się dzieje. Niektóre osoby, zwłaszcza z chorobami zwyrodnieniowymi stawów, są narażone na tego typu urazy nawet podczas zwykłego upadku.
Do najczęstszych przyczyn zwichnięcia stawu biodrowego zaliczamy:
- Wypadki komunikacyjne, czyli zderzenia samochodowe lub motocyklowe,
- Upadki z wysokości, np. z drabiny czy rusztowania,
- Kontuzje podczas uprawiania sportów kontaktowych, jak rugby, football amerykański czy judo,
- Choroby zwyrodnieniowe i zapalne, ponieważ osłabiają struktury stawu,
- Nowotwory złośliwe lub łagodne w okolicy stawu, które mogą wpływać na jego stabilność,
- Długotrwałe unieruchomienie, które prowadzi do zwiotczenia mięśni i więzadeł, co może skutkować urazami stawu,
- Wrodzona dysplazja stawu biodrowego u niemowląt.
Zwichnięcie stawu biodrowego – leczenie
Leczenie zwichnięcia stawu biodrowego zależy od rodzaju urazu. Standardową procedurą w przypadku tego schorzenia jest nastawienie biodra, czyli tzw. repozycja. Przeprowadza się ją w znieczuleniu ogólnym, a polega na wprowadzeniu głowy kości udowej na swoje miejsce. Przez 2 tygodnie po zabiegu repozycji pacjent musi leżeć i obciążać biodro na wyciągu, a po tym czasie może powoli próbować chodzić z wykorzystaniem kul łokciowych.
Farmakoterapia czy metody naturalne traktowane są one zwykle jako wsparcie po repozycji. Leczenie operacyjne stosuje się natomiast jedynie w bardzo uzasadnionych przypadkach.
Leczenie farmakologiczne
W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego klasyczna farmakoterapia nie ma zastosowania, jednak jest bardzo pomocna w łagodzeniu bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego. Z tego też względu u pacjentów z tą dolegliwością najczęściej stosuje się leki przeciwbólowe – takie jak paracetamol lub ibuprofen, aby zmniejszyć intensywność bólu, a także niesteroidowe leki przeciwzapalne niesteroidowe (NLPZ) – jak ketoprofen czy naproksen, które pomagają zredukować obrzęk i stan zapalny. Ponadto w celu ułatwienia repozycji stawu i zmniejszenia napięcia mięśniowego stosuje się również leki zwiotczające mięśnie.
Leczenie operacyjne zwichnięcia stawu biodrowego
Operacyjne leczenie jest konieczne, gdy repozycja manualna jest niemożliwa lub gdy doszło do złamań w obrębie stawu. Najczęściej stosowane procedury to:
- Otwarte nastawienie stawu, wykonywane w przypadku skomplikowanych uszkodzeń,
- Stabilizacja metalowymi implantami, stosowana przy złamaniach towarzyszących zwichnięciu,
- Endoprotezoplastyka – w przypadkach, gdy staw jest zbyt zniszczony, by go zrekonstruować, można go usunąć i zastąpić endoprotezą.
Po operacji pacjent jest unieruchomiony przez kilka tygodni, a następnie rozpoczyna rehabilitację.
Domowe i naturalne sposoby na zwichnięcie stawu biodrowego
W przypadku mniej poważnych urazów lub w trakcie rekonwalescencji można zastosować metody wspomagające, jak zimne okłady. Przykładanie lodu owiniętego w ręcznik przez 20 minut co kilka godzin pomaga zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból, co poprawia komfort pacjenta. Jeśli lekarz nie widzi przeciwwskazań, można wykonywać także delikatne ćwiczenia, pozwalające na zachowanie zakresu ruchu w stawie. Należy to jednak robić pod kontrolą fizjoterapeuty, aby uniknąć powikłań.
Należy także pamiętać, że nawet w przypadku stosowania naturalnych metod konieczna jest konsultacja z lekarzem, aby uniknąć powikłań.
Zwichnięcie stawu biodrowego – rehabilitacja
W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego rehabilitacja jest kluczowa dla powrotu do pełnej sprawności. Początkowo koncentruje się ona na zmniejszeniu bólu i obrzęku oraz przywróceniu podstawowego zakresu ruchu. Z czasem wprowadza się ćwiczenia wzmacniające i poprawiające stabilność stawu.
Przykładowe ćwiczenia na zwichnięty staw biodrowy
- Delikatne unoszenie nogi w pozycji leżącej.
- Obracanie stopy w powietrzu w celu zwiększenia ruchomości.
- Ćwiczenia izometryczne, takie jak napinanie mięśni uda bez ruchu stawu.
Rehabilitacja może obejmować również terapie wspomagające, takie jak masaż tkanek głębokich, terapia manualna czy kinesiotaping. Regularne ćwiczenia wykonywane w domu, jak również zabiegi fizjoterapeutyczne, pomagają przyspieszyć powrót do zdrowia. Proces ten może trwać od kilku miesięcy do nawet roku, w zależności od ciężkości urazu.
Zwichnięcie stawu biodrowego – powikłania
Nieleczone zwichnięcie stawu biodrowego lub nieprawidłowa terapia mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- Jałowa martwica głowy kości udowej, wynikająca z zaburzeń ukrwienia,
- Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego,
- Trwała sztywność lub ograniczenie ruchomości stawu.
Regularna kontrola stanu zdrowia i odpowiednia rehabilitacja minimalizują ryzyko powikłań. Dlatego też w przypadku zwichnięcia stawu biodrowego współpraca z lekarzem i fizjoterapeutą ma ogromne znaczenie i pozwala wrócić do pełnej sprawności.
Jak zapobiegać urazom stawu biodrowego?
Zwichnięcie stawu biodrowego to uraz, który może przytrafić się każdemu i to w dowolnym momencie życia. Chociaż nie możemy całkowicie wyeliminować ryzyka jego wystąpienia, to jednak odpowiednie działania profilaktyczne mogą je zredukować. W trosce o zdrowie swojego stawu biodrowego warto:
- Uprawiać umiarkowaną aktywność fizyczną, wzmacniając mięśnie i stawy,Dbać o odpowiednie obuwie, zwłaszcza podczas aktywności sportowej,
- Unikać ryzykownych sytuacji, takich jak praca na wysokościach bez zabezpieczeń czy jazda samochodem z nadmierną prędkością.
Podsumowanie – dbaj o zdrowie swoich stawów
Zwichnięcie stawu biodrowego to poważny uraz, ale szybka diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają na pełny powrót do zdrowia. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza i regularna rehabilitacja, która zmniejsza ryzyko powikłań. Dbaj o swoje zdrowie, unikaj ryzykownych sytuacji i skorzystaj z pomocy specjalistów, gdy zajdzie taka potrzeba.
Bibliografia:
- S.W. Cheatham, MJ. Kolber, Leczenie ortopedyczne biodra i miednicy. Wyd. Edra Urban & Partner, 2019
- prof. dr hab. n. med. Jacek Kruczyński [red. nauk], Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja: wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy, Wydanie II zmienione i rozszerzone, PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2022
- K. Briggs, M. Philippon, C. Ho i wsp., Prevalence of acetabular labral tears in asymptomatic young athletes, „British Journal of Sports Medicine” 2017, nr 5, s. 303.
- P. Kościelna, A.M. Pogorzała, Badanie funkcjonalne stawu biodrowego w przypadku zmian zwyrodnieniowych, „Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii” 2020, nr 6, s. 51–70.
- P. Łęgosz, S. Sarzyńska, A. Kotela, P. Małdyk, “Powikłania po aloplastyce stawu biodrowego i kolanowego” https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/powiklania-po-aloplastyce-stawu-biodrowego-i-kolanowego [Dostęp: 12.12.2024]
min
Zwichnięcie stawu biodrowego to stosunkowo rzadki, ale poważny uraz, wymagający szybkiej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia zwichnięcia stawu biodrowego?
Na czym polega zwichnięcie stawu biodrowego?
Zwichnięcie stawu biodrowego jest urazem rzadkim, ponieważ staw ten należy do najmocniejszych w całym organizmie ludzkim. Jak zatem do niego dochodzi? Uraz powstaje wówczas, gdy głowa kości udowej traci kontakt z panewką, powodując jej przemieszczenie. To schorzenie najczęściej jest wynikiem działania dużej siły, jak np. wypadek komunikacyjny czy upadek z wysokości. Często takim urazom towarzyszą dodatkowe uszkodzenia ciała jak złamania.
Zwichnięcia stawu biodrowego dzieli się na przednie, stanowiące tylko ok. 10% przypadków oraz tylne – występujące w 90% przypadków.
Objawy zwichnięcia stawu biodrowego
Zwichnięcie stawu biodrowego jest bolesne i utrudnia normalne funkcjonowanie, w tym wykonywanie zwykłych, codziennych czynności. Typowe objawy tego typu urazu to:
- Bardzo silny ból biodra i okolic, który pojawia się natychmiast po urazie i jest na tyle intensywny, że uniemożliwia jakikolwiek ruch kończyną,
- Obrzęk i krwiak w miejscu urazu. Opuchlizna zwykle rozwija się bardzo szybko i niemal od razu i widoczne są też zasinienia, co świadczy o uszkodzeniu naczyń krwionośnych,
- Osłabienie lub brak czucia w stopie, spowodowane uszkodzeniem nerwów. Pacjent może odczuwać mrowienie, osłabienie lub całkowity brak czucia w obszarze stopy,
- Osłabione ukrwienie kończyny – uszkodzenie naczyń krwionośnych może powodować zimność i bladość nogi, co wymaga pilnej interwencji lekarskiej,
- Charakterystyczne ułożenie kończyny – kończyna jest zrotowana do wewnątrz, lekko ugięta i przywiedziona, co stanowi klasyczny objaw zwichnięcia tylnego.
Zwichnięcie stawu biodrowego – przyczyny
Do zwichnięcia stawu biodrowego zazwyczaj dochodzi w wyniku działania dużej siły, jednak nie zawsze tak się dzieje. Niektóre osoby, zwłaszcza z chorobami zwyrodnieniowymi stawów, są narażone na tego typu urazy nawet podczas zwykłego upadku.
Do najczęstszych przyczyn zwichnięcia stawu biodrowego zaliczamy:
- Wypadki komunikacyjne, czyli zderzenia samochodowe lub motocyklowe,
- Upadki z wysokości, np. z drabiny czy rusztowania,
- Kontuzje podczas uprawiania sportów kontaktowych, jak rugby, football amerykański czy judo,
- Choroby zwyrodnieniowe i zapalne, ponieważ osłabiają struktury stawu,
- Nowotwory złośliwe lub łagodne w okolicy stawu, które mogą wpływać na jego stabilność,
- Długotrwałe unieruchomienie, które prowadzi do zwiotczenia mięśni i więzadeł, co może skutkować urazami stawu,
- Wrodzona dysplazja stawu biodrowego u niemowląt.
Zwichnięcie stawu biodrowego – leczenie
Leczenie zwichnięcia stawu biodrowego zależy od rodzaju urazu. Standardową procedurą w przypadku tego schorzenia jest nastawienie biodra, czyli tzw. repozycja. Przeprowadza się ją w znieczuleniu ogólnym, a polega na wprowadzeniu głowy kości udowej na swoje miejsce. Przez 2 tygodnie po zabiegu repozycji pacjent musi leżeć i obciążać biodro na wyciągu, a po tym czasie może powoli próbować chodzić z wykorzystaniem kul łokciowych.
Farmakoterapia czy metody naturalne traktowane są one zwykle jako wsparcie po repozycji. Leczenie operacyjne stosuje się natomiast jedynie w bardzo uzasadnionych przypadkach.
Leczenie farmakologiczne
W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego klasyczna farmakoterapia nie ma zastosowania, jednak jest bardzo pomocna w łagodzeniu bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego. Z tego też względu u pacjentów z tą dolegliwością najczęściej stosuje się leki przeciwbólowe – takie jak paracetamol lub ibuprofen, aby zmniejszyć intensywność bólu, a także niesteroidowe leki przeciwzapalne niesteroidowe (NLPZ) – jak ketoprofen czy naproksen, które pomagają zredukować obrzęk i stan zapalny. Ponadto w celu ułatwienia repozycji stawu i zmniejszenia napięcia mięśniowego stosuje się również leki zwiotczające mięśnie.
Leczenie operacyjne zwichnięcia stawu biodrowego
Operacyjne leczenie jest konieczne, gdy repozycja manualna jest niemożliwa lub gdy doszło do złamań w obrębie stawu. Najczęściej stosowane procedury to:
- Otwarte nastawienie stawu, wykonywane w przypadku skomplikowanych uszkodzeń,
- Stabilizacja metalowymi implantami, stosowana przy złamaniach towarzyszących zwichnięciu,
- Endoprotezoplastyka – w przypadkach, gdy staw jest zbyt zniszczony, by go zrekonstruować, można go usunąć i zastąpić endoprotezą.
Po operacji pacjent jest unieruchomiony przez kilka tygodni, a następnie rozpoczyna rehabilitację.
Domowe i naturalne sposoby na zwichnięcie stawu biodrowego
W przypadku mniej poważnych urazów lub w trakcie rekonwalescencji można zastosować metody wspomagające, jak zimne okłady. Przykładanie lodu owiniętego w ręcznik przez 20 minut co kilka godzin pomaga zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból, co poprawia komfort pacjenta. Jeśli lekarz nie widzi przeciwwskazań, można wykonywać także delikatne ćwiczenia, pozwalające na zachowanie zakresu ruchu w stawie. Należy to jednak robić pod kontrolą fizjoterapeuty, aby uniknąć powikłań.
Należy także pamiętać, że nawet w przypadku stosowania naturalnych metod konieczna jest konsultacja z lekarzem, aby uniknąć powikłań.
Zwichnięcie stawu biodrowego – rehabilitacja
W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego rehabilitacja jest kluczowa dla powrotu do pełnej sprawności. Początkowo koncentruje się ona na zmniejszeniu bólu i obrzęku oraz przywróceniu podstawowego zakresu ruchu. Z czasem wprowadza się ćwiczenia wzmacniające i poprawiające stabilność stawu.
Przykładowe ćwiczenia na zwichnięty staw biodrowy
- Delikatne unoszenie nogi w pozycji leżącej.
- Obracanie stopy w powietrzu w celu zwiększenia ruchomości.
- Ćwiczenia izometryczne, takie jak napinanie mięśni uda bez ruchu stawu.
Rehabilitacja może obejmować również terapie wspomagające, takie jak masaż tkanek głębokich, terapia manualna czy kinesiotaping. Regularne ćwiczenia wykonywane w domu, jak również zabiegi fizjoterapeutyczne, pomagają przyspieszyć powrót do zdrowia. Proces ten może trwać od kilku miesięcy do nawet roku, w zależności od ciężkości urazu.
Zwichnięcie stawu biodrowego – powikłania
Nieleczone zwichnięcie stawu biodrowego lub nieprawidłowa terapia mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- Jałowa martwica głowy kości udowej, wynikająca z zaburzeń ukrwienia,
- Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego,
- Trwała sztywność lub ograniczenie ruchomości stawu.
Regularna kontrola stanu zdrowia i odpowiednia rehabilitacja minimalizują ryzyko powikłań. Dlatego też w przypadku zwichnięcia stawu biodrowego współpraca z lekarzem i fizjoterapeutą ma ogromne znaczenie i pozwala wrócić do pełnej sprawności.
Jak zapobiegać urazom stawu biodrowego?
Zwichnięcie stawu biodrowego to uraz, który może przytrafić się każdemu i to w dowolnym momencie życia. Chociaż nie możemy całkowicie wyeliminować ryzyka jego wystąpienia, to jednak odpowiednie działania profilaktyczne mogą je zredukować. W trosce o zdrowie swojego stawu biodrowego warto:
- Uprawiać umiarkowaną aktywność fizyczną, wzmacniając mięśnie i stawy,Dbać o odpowiednie obuwie, zwłaszcza podczas aktywności sportowej,
- Unikać ryzykownych sytuacji, takich jak praca na wysokościach bez zabezpieczeń czy jazda samochodem z nadmierną prędkością.
Podsumowanie – dbaj o zdrowie swoich stawów
Zwichnięcie stawu biodrowego to poważny uraz, ale szybka diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają na pełny powrót do zdrowia. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza i regularna rehabilitacja, która zmniejsza ryzyko powikłań. Dbaj o swoje zdrowie, unikaj ryzykownych sytuacji i skorzystaj z pomocy specjalistów, gdy zajdzie taka potrzeba.
Bibliografia:
- S.W. Cheatham, MJ. Kolber, Leczenie ortopedyczne biodra i miednicy. Wyd. Edra Urban & Partner, 2019
- prof. dr hab. n. med. Jacek Kruczyński [red. nauk], Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja: wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy, Wydanie II zmienione i rozszerzone, PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2022
- K. Briggs, M. Philippon, C. Ho i wsp., Prevalence of acetabular labral tears in asymptomatic young athletes, „British Journal of Sports Medicine” 2017, nr 5, s. 303.
- P. Kościelna, A.M. Pogorzała, Badanie funkcjonalne stawu biodrowego w przypadku zmian zwyrodnieniowych, „Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii” 2020, nr 6, s. 51–70.
- P. Łęgosz, S. Sarzyńska, A. Kotela, P. Małdyk, “Powikłania po aloplastyce stawu biodrowego i kolanowego” https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/powiklania-po-aloplastyce-stawu-biodrowego-i-kolanowego [Dostęp: 12.12.2024]
