Schorzenia

Łokieć tenisisty to powszechne schorzenie, objawiające się bólem, obrzękiem i trudnościami w chwytaniu przedmiotów. Wbrew nazwie najczęściej nie dotyka ono sportowców, a pracowników biurowych, mechaników, muzyków. Czym zatem jest łokieć tenisisty i jak go skutecznie leczyć?

Co to jest łokieć tenisisty?

Łokieć tenisisty to stan zapalny ścięgien przyłączających mięśnie przedramienia do zewnętrznej strony łokcia. Choroba ta zaliczana jest do zespołów przeciążeniowych okolicy stawu łokciowego i dotyczy przede wszystkim osób wykonujących powtarzalne ruchy ręką i przedramieniem. Do takich czynności należy m.in. praca przy komputerze, malowanie, używanie narzędzi ręcznych czy gra na instrumencie. Choć nazwa schorzenia sugeruje, że na jego wystąpienie narażeni są tenisiści, to w rzeczywistości profesjonalni gracze rzadko na nie cierpią. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób amatorsko grających w tenisa, squasha czy badmintona, ponieważ zwykle nie mają one wypracowanej dobrej techniki i podczas meczów przeciążają łokieć. 

Do grupy ryzyka wystąpienia łokcia tenisisty należą:

budowlańcy i rzemieślnicy, którzy używają narzędzi ręcznych wymagających powtarzalnych ruchów nadgarstka;

muzycy, szczególnie grający na instrumentach strunowych lub klawiszowych;

pracownicy biurowi, spędzający wiele godzin przy komputerze;

fryzjerzy – powtarzalne ruchy szczotkowania i strzyżenia mogą prowadzić do przeciążeń w obrębie przedramienia i łokcia;

sportowcy – szczególnie tenisiści, golfiści, gracze w badmintona i squasha, którzy regularnie wykonują intensywne ruchy zaciśniętą dłonią.

Łokieć tenisisty – przyczyny

Przyczyny łokcia tenisisty związane są z nadmiernym lub nieprawidłowym obciążeniem ścięgien przedramienia. Zapalenie stawu łokciowego często jest wynikiem powtarzalnych ruchów nadgarstka i przedramienia, szczególnie gdy są wykonywane z niewłaściwą techniką lub bez odpowiedniego przygotowania mięśni.

Kiedy przez wiele godzin pracujemy przy komputerze bez prawidłowego podparcia rąk, często wykonujemy ruchy rotacyjne nadgarstka (np. podczas używania śrubokręta lub innych narzędzi ręcznych) czy też podnosimy duże ciężary przy wyprostowanych łokciach, to w stawie łokciowym dochodzi do nadmiernego napięcia mięśni, mikrourazów i uszkodzeń włókien kolagenowych w ścięgnach. 

Organizm próbuje zregenerować uszkodzone miejsca poprzez wypełnienie ich tkanką łączną, jednak nie jest ona zbyt wytrzymała. 

Kiedy ponownie wykonujemy obciążające czynności, to jeszcze silniej nadwyrężamy ścięgna. 

W efekcie prowadzi to do naderwania ścięgien, zwapnienia przyczepów i nieprawidłowego ukrwienia, co objawia się szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości.

Łokieć tenisisty – objawy 

Łokieć tenisisty to schorzenie, które utrudnia wykonywanie codziennych czynności i w znacznym stopniu obniża komfort życia. Najbardziej charakterystycznym objawem jest ból po zewnętrznej stronie łokcia. Nasila się przy chwytaniu przedmiotów, obracaniu przedramienia, a nawet przy takich prostych czynnościach jak uścisk dłoni.

Najczęściej spotykane objawy łokcia tenisisty to:

ból od łokcia aż do nadgarstka,

tkliwość tkanek,

ból w łokciu przy zaciskaniu pięści,

obrzęk, ocieplenie i zaczerwienienie stawu,

trudności z chwytaniem przedmiotów (niepewny chwyt).

Nieleczony łokieć tenisisty może prowadzić do nasilenia objawów (ból łokcia od wewnątrz i zewnątrz, również w stanie spoczynku), a nawet do całkowitego ograniczenia ruchomości stawu. Nie można więc bagatelizować problemu i czekać, aż dolegliwości same miną, ale jak najszybciej udać się do specjalisty. 

Łokieć tenisisty – diagnostyka

Dolegliwości bólowe w obrębie łokcia mogą być oznaką różnych problemów zdrowotnych – nie zawsze jest to łokieć tenisisty. Przed postawieniem diagnozy lekarz musi przeprowadzić z pacjentem wnikliwy wywiad, aby poznać jego tryb życia i określić czynniki ryzyka. Najważniejsze pytania, na które musi odpowiedzieć osoba, u której podejrzewa się łokieć tenisisty to: 

Gdzie boli? 

Jakiego rodzaju jest to ból? 

Kiedy najczęściej występuje? 

Czy praca lub hobby wymagają powtarzalnych ruchów ręki i przedramienia?

Kolejny etap diagnostyki to badanie fizykalne, podczas którego lekarz sprawdza zarys więzadła, sprawdza czynność kończyny górnej (siłę mięśni i ruchomość), a także ocenia, czy w obrębie stawu łokciowego pojawił się stan zapalny. Jeśli tego typu badanie nie da jednoznacznej odpowiedzi, to specjalista może zlecić badania obrazowe, takie jak USG ortopedyczne , RTG czy rezonans magnetyczny, aby wykluczyć inne przyczyny bólu. Wyniki te mogą być użytecznie nie tylko do postawienia prawidłowej diagnozy, ale także do podjęcia decyzji, jak leczyć łokieć tenisisty u danego pacjenta. 

Łokieć tenisisty – leczenie

Leczenie łokcia tenisisty przebiega indywidualnie w zależności od potrzeb pacjenta i wynika przede wszystkim od intensywności objawów. 

Najbardziej podstawowa kuracja obejmuje odpoczynek i unikanie czynności wywołujących ból, aby tkanki mogły się zregenerować, a także przyjmowanie środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. 

Koniecznym wsparciem w tym procesie są masaże i fizjoterapia, w tym wzmacniające i rozciągające ćwiczenia na łokieć tenisisty. 

Rolą rehabilitanta jest praca nad strukturami mięśniowo-powięziowymi nie tylko w obrębie łokcia, ale całej kończyny górnej, obręczy barkowej, a nawet tułowia. Na tym etapie wprowadzić można również zabiegi na łokieć tenisisty, np. ultradźwięki, jonoferezę, akupunkturę czy falę uderzeniową (EWST).

Jak leczyć łokieć tenisisty w zaawansowanym stadium? 

Aby zmniejszyć stan zapalny i zmniejszyć dolegliwości bólowe, pacjentowi zaleca się przyjmowanie leków sterydowych lub aplikuje blokady prokainowe w formie zastrzyków. Rekomendowanym rozwiązaniem są także uzupełnianie ubytków w ścięgnie poprzez wstrzykiwanie czynników wzrostu. Ostatecznością jest leczenie chirurgiczne polegające na uwolnieniu przyczepu i usunięciu zmiany zapalnej. Operacje zaleca się jednak zwykle pacjentom, którzy borykają się z nawracającym łokciem tenisisty lub objawy uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie. 

Łokieć tenisisty – profilaktyka

Profilaktyka łokcia tenisisty polega na stosowaniu prawidłowej techniki podczas wykonywania czynności fizycznych, odpowiednim rozgrzewaniu przed wysiłkiem oraz regularnym wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających i rozciągających mięśnie przedramienia. Podstawowe zalecenia pozwalające na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia zapalenia stawu łokciowego to:

Poprawna technika i ergonomia pracy, w tym dostosowanie stanowiska pracy do swojej postury w celu zmniejszenia napięcia na przedramiona i nadgarstki,

Regularne przerwy podczas długotrwałych lub powtarzalnych zadań, dzięki którym mięśnie i ścięgna będą miały czas na odpoczynek,

Ćwiczenia na łokieć tenisisty, czyli ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia, nadgarstka i dłoni, które wpływają na ich elastyczność i siłę,

Wybór odpowiedniego sprzętu do pracy, uprawiania sportu i realizacji pasji, np. rakieta tenisowa z odpowiednim rozmiarem uchwytu, opaski sportowe, ergonomiczna klawiatura, narzędzia zmniejszające wibracje i wymagające mniejszego napięcia przy używaniu.

Podsumowanie

Łokieć tenisisty to problem, który może dotknąć każdego niezależnie od płci, wieku czy preferowanej aktywności fizycznej. Kluczem do skutecznego leczenia jest wczesna diagnoza, odpowiednie metody terapeutyczne i zmiany w codziennych nawykach, aby uniknąć przyszłych urazów. Znajomość metod profilaktyki jest równie ważna, co leczenie, ponieważ pomaga zapobiegać powstawaniu tej dolegliwości.

Źródła:

Bugajska, J., Łastowiecka, E. (2002). Zespoły przeciążeniowe kończyn górnych podczas pracy powtarzalnej na przykładzie pakowaczek. Bezpieczeństwo Pracy, 12, 4–8. 

Diagnostyka i leczenie zachowawcze łokcia tenisisty, Wójcik G., Stawińska T., Szulc A., Sokołowska B., https://ppm.umlub.pl/info/article/UML6986b252f9c9459db2b8e4e604aef2a5/ [Dostęp 14.02.2024]

National Library of Medicine – Tennis Elbow – Benjamin K. Buchanan; Matthew Varacallo. [Dostęp 14.02.2024]

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.

Ostroga piętowa to schorzenie stóp, które może znacząco wpłynąć na nasze codzienne życie. Podpowiadamy, dlaczego nie warto lekceważyć jej objawów oraz jak sobie radzić z bólem w okolicach pięty.

Czym jest ostroga piętowa?

Ostroga piętowa (zapalenie rozcięgna podeszwowego) to schorzenie w obrębie stopy, które charakteryzuje się obecnością twardego, stożkowatego lub kolczastego wyrostka kostnego (ostrogi) na kości piętowej. Wyrostek ten jest wynikiem przewlekłego stanu zapalnego i degeneracyjnego w okolicach więzadeł i ścięgien, zwykle w rejonie przyśrodkowym nasady pięty. Staje się źródłem bólu i dyskomfortu. Ostroga piętowa występuje częściej u osób w wieku średnim i starszym, choć może dotknąć również młodszych pacjentów. To schorzenie jednostronne, co oznacza, że może występować na jednej stopie, ale niekoniecznie na drugiej. 

Wyrostki kostne mogą mieć różne rozmiary i kształty, ale są zazwyczaj zlokalizowane w obszarze, gdzie przyczepiają się ścięgna mięśni wokół stopy. W zależności od lokalizacji ostrogi na kości piętowej i jej charakterystyki wyróżnia się kilka rodzajów ostrogi piętowej. 

Ostroga piętowa dolna (plantarna)

To najczęstszy rodzaj ostrogi piętowej – wyrostek kostny skierowany jest w kierunku podeszwy stopy, w okolicach przyśrodkowej nasady pięty.

Objawy: ból pod piętą, który może być szczególnie odczuwalny podczas pierwszych kroków po przebudzeniu (ból poranny) oraz po dłuższym chodzeniu lub staniu.

Ostroga piętowa górna (dorsalna)

Jest to mniej powszechny rodzaj ostrogi piętowej – wyrostek kostny skierowany jest w kierunku grzbietowej strony stopy, w okolicach nasady pięty.

Objawy: ból w okolicach grzbietu stopy, który może nasilać się podczas ruchu i chodzenia.

Ostroga piętowa boczna (medialna lub lateralna)

To rzadka forma ostrogi piętowej – wyrostek kostny występuje w okolicy bocznego lub przyśrodkowego brzegu pięty.

Objawy: ból w okolicach bocznego lub przyśrodkowego brzegu pięty, który nasila się przez nacisk lub obciążenie stopy.

Przyczyny ostrogi piętowej

Ostroga na stopach może pojawić się z różnych powodów, do najczęstszych przyczyn należą:

przeciążenie stopy, które często jest spowodowane długotrwałym staniem lub chodzeniem po twardym podłożu;

noszenie niewłaściwego obuwia, szczególnie butów o ciasnym przodzie, szpilek i butów na obcasach, które nie zapewniają odpowiedniego wsparcia dla stopy;

zaburzenia biomechaniczne stopy, takie jak płaskostopie lub stopa szpotawa;

cukrzyca;

nadwaga i otyłość;

inne czynniki ryzyka takie jak wiek, płeć (kobiety są bardziej podatne), genetyka i aktywność fizyczna.

Ostroga piętowa – objawy 

Rozpoznanie ostrogi piętowej ma wpływ na skuteczne leczenie i zapobieganie dalszym komplikacjom, dlatego warto poznać typowe objawy ostrogi piętowej. Są to:

ból pod piętą – może być odczuwany jako ostry, kłujący lub palący i może utrzymywać się przez większość dnia. Często nasila się podczas stawania na nodze po dłuższym okresie spoczynku, np. rano po przebudzeniu (ból poranny);

ból nasilający się po długotrwałym chodzeniu lub staniu;

obrzęk i zaczerwienienie w okolicach pięty;

wzmożony ból po intensywnej aktywności fizycznej.

Ostroga piętowa – leczenie i profilaktyka

Wykonanie diagnostyki ostrogi piętowej pozwala na ustalenie odpowiedniej metody leczenia, która złagodzi ból i przywróci normalną funkcję stopy. W jaki sposób można zdiagnozować ostrogę piętową? 

Wywiad medyczny i badanie fizykalne – lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, w którym zbiera informacje na temat rodzaju i intensywności bólu, jego lokalizacji oraz okoliczności, w których ból się nasila lub łagodzi. Badanie fizykalne obejmuje ocenę stopy i punktów bólu, ocenę biomechaniki stopy oraz sprawdzenie zakresu ruchu stawu skokowego.

RTG stopy – pozwala na wizualizację wyrostka kostnego na kości piętowej oraz określenie jego wielkości i kształtu. 

Rezonans magnetyczny (MRI) – jest bardziej zaawansowaną metodą obrazowania, która może być używana w przypadkach trudniejszych do zdiagnozowania. Pozwala na dokładniejszą ocenę tkanek miękkich w okolicach stopy i ocenę ewentualnych uszkodzeń.

USG stopy – może być stosowane w celu oceny tkanek miękkich i ścięgien. 

Jakie metody leczenia są skuteczne w przypadku ostrogi piętowej?

W celu leczenia dolegliwości najczęściej zalecona zostaje:

fizjoterapia – stretching oraz ćwiczenia wzmacniające staw skokowy;

stosowanie obuwia z odpowiednim wsparciem i amortyzacją stopy – buty powinny mieć odpowiednią szerokość i wysokość obcasa oraz elastyczną podeszwę;

noszenie ortezy i wkładek ortopedycznych;

leczenie farmakologiczne niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ);

iniekcje kortykosteroidów w okolicę pięty;

miejscowy, nieinwazyjny zabieg – tzw. fala uderzeniowa;

chirurgiczne usunięcie ostrogi jest ostatecznością i stosuje się je w przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przyniosły skutku, a ból i dyskomfort związane z ostrogą piętową są znaczące i utrudniają normalne funkcjonowanie pacjenta. 

Ostrogi piętowe – profilaktyka

Regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy oraz rozciągające mięśni łydki.

Utrzymywanie prawidłowej wagi ciała.

Unikanie intensywnej aktywności na twardym podłożu. 

Regularne badania u specjalisty.

Do czego prowadzi nieleczenie ostrogi piętowej?

Nieleczona ostroga piętowa może prowadzić do różnych powikłań i utrudnień w życiu codziennym. 

Jednym z pierwszych jej skutków jest ciągły ból i dyskomfort, które mogą znacząco wpłynąć na pogorszenie jakości życia. 

Ból może stać się bardziej uciążliwy i utrudniać wykonywanie podstawowych czynności, takich jak chodzenie, stanie czy wchodzenie po schodach.

Osoby z ostrogą piętową często zaczynają unikać aktywności fizycznej z obawy przed nasileniem bólu. To prowadzi do spadku poziomu aktywności, co może mieć negatywny wpływ na ogólną kondycję fizyczną i zdrowie.

W zaawansowanych przypadkach ostrogi piętowej może dojść do powikłań, takich jak zerwanie ścięgna Achillesa lub zapalenie torebki stawowej stawu skokowego. Te powikłania mogą być bardziej skomplikowane oraz wymagać interwencji chirurgicznej.

Nie ignoruj objawów ostrogi piętowej!

Ostroga piętowa nie jest schorzeniem, które można zignorować – osoby doświadczające jej objawów powinny niezwłocznie skonsultować się z ortopedą.

Źródła:

Postępowanie terapeutyczne w przypadku entezopatii rozcięgna podeszwowego, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja.

Sudon-Szopińska I., Kwiatkowska B., Prochorec-Sobieszek M., Maśliński W., Enthesopathies and enthesitis. Part 1. Etiopathogenesis, Journal of Ultrasonography, 15/2015.

Uczciwek M., Metody fizjoterapeutyczne w leczeniu ostrogi piętowej i zapalenia rozcięgna podeszwowego – przegląd piśmiennictwa, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.

USG ortopedyczne pomaga specjalistom w identyfikacji różnych schorzeń i urazów narządu ruchu. Wyjaśniamy, na czym polega to badanie oraz jakie są rodzaje USG ortopedycznego. Sprawdzamy także, kiedy warto wykonać badanie oraz jak ono przebiega.

Czym jest USG ortopedyczne?

USG ortopedyczne to specjalistyczna odmiana badania ultrasonograficznego, która koncentruje się na narządzie ruchu i tkankach miękkich w jego otoczeniu. Badanie jest wyjątkowo przydatne w identyfikacji różnych patologii, urazów i zmian zwyrodnieniowych w stawach i tkankach miękkich, takich jak paluch sztywny. Jest także cennym narzędziem w diagnostyce i monitorowaniu postępu leczenia pacjentów ortopedycznych, pomagając lekarzom w podejmowaniu trafnych decyzji terapeutycznych. 

USG ortopedyczne jest bezpieczne i nieinwazyjne, co oznacza, że nie wymaga promieniowania jonizującego, takiego jak w przypadku badania RTG czy tomografii komputerowej. Badanie USG może pomóc w diagnozowaniu różnych schorzeń ortopedycznych, w tym:

zapalenia stawów, np. zapalenie stawu biodrowego czy kolanowego,

uszkodzenia ścięgien i więzadeł, np. zerwanie ścięgna Achillesa lub uszkodzenie więzadeł krzyżowych w kolanie,

zmiany zwyrodnieniowe stawów, takie jak artroza,

obecność guzków lub torbieli w tkankach miękkich.

Rodzaje USG ortopedycznego

Istnieje kilka rodzajów USG ortopedycznego. Wybór badania zależy od podejrzewanej choroby lub urazu oraz od obszaru, który wymaga szczegółowej oceny. W ramach USG u ortopedy można wykonać:

USG stawów – to jedno z najczęściej wykonywanych badań USG ortopedycznego. Pozwala na dokładne zobrazowanie stawów, przez co jest pomocne w diagnostyce m.in. urazów chrząstki czy zmian zwyrodnieniowych. Sprawdź też, czym jest ostroga piętowa i do czego prowadzi brak leczenia,

USG ścięgien i więzadeł – jest szczególnie przydatne w diagnozowaniu uszkodzeń ścięgien czy urazów więzadeł w stawach,

USG mięśni – pozwala na ocenę struktury mięśni, ich rozmiaru oraz ewentualnych zmian patologicznych, takich jak nacieki czy guzy. Jest stosowane w diagnostyce urazów mięśniowych, stanów zapalnych i zmian zwyrodnieniowych,

USG tkanek miękkich w okolicach urazów – umożliwia wizualizację obszarów wokół urazów, np. pourazowych obrzęków, guzów lub torbieli. Pomaga w ocenie stopnia uszkodzenia tkanek miękkich i planowaniu dalszego leczenia.

Wskazania do badania USG u ortopedy

Badanie USG ortopedyczne jest zalecane w różnych sytuacjach i przypadkach, kiedy istnieje podejrzenie schorzeń lub urazów narządu ruchu. Główne wskazania do przeprowadzenia badania USG u ortopedy to:

urazy stawów i tkanek miękkich,

bóle i dyskomfort w obszarze narządu ruchu,

monitorowanie postępu terapii i leczenia,

zapalenia stawów,

artroza,

bóle głowy i szyi.

Jak przebiega badanie USG ortopedycznego?

Badania USG ortopedyczne są stosunkowo proste i nieinwazyjne, ale wymagają odpowiedniego przygotowania oraz doświadczonego technika ultrasonografii lub lekarza radiologa ortopedycznego. Zatem czy ortopeda robi USG? Zazwyczaj tak, jednak podczas rejestracji na wizytę najlepiej dopytać, czy dany lekarz ma w swoim gabinecie urządzenie do robienia USG kości i USG mięśni oraz umówić konsultację ortopedyczną z USG. Jej koszt wynosi od ok. 150 zł do nawet 450 zł w zależności od rodzaju wykonywanego USG. Ortopeda może wykonać badanie USG dzieciom, kobietom w ciąży, jak i dorosłym z urazami. 

Jak wygląda przebieg badania USG ortopedycznego?

Przygotowanie – pacjent nie musi szczególnie przygotowywać się do badania USG. W zależności od obszaru ciała, które będzie badane, może być konieczne rozebranie się lub podwinięcie ubrania. Warto poinformować technika o wszelkich alergiach na żel lub inne substancje, które mogą być używane podczas badania.

Zastosowanie żelu ultrasonograficznego – na obszarze ciała, który będzie badany, nanoszony jest żel ultrasonograficzny. Jest to substancja umożliwiająca przewodzenie fal ultradźwiękowych między skórą a sondą ultrasonograficzną. Żel pomaga również w eliminacji powietrza między sondą a skórą, co poprawia jakość obrazu.

Badanie – technik ultrasonografii przesuwa sondę po obszarze badanym, starając się uzyskać jak najlepszy obraz struktur anatomicznych. Może poprosić pacjenta o wykonywanie określonych ruchów lub napięcie mięśni, aby umożliwić ocenę stabilności stawów i innych aspektów biomechaniki.

Ocena – podczas badania technik ocenia różne struktury anatomiczne, takie jak stawy, ścięgna, więzadła, mięśnie i tkanki miękkie. Szuka zmian patologicznych, obrzęków, guzów czy uszkodzeń, które mogą mieć znaczenie kliniczne.

Zakończenie badania – po zakończeniu badania usuwany jest żel ultrasonograficzny z ciała pacjenta, a obszar badania zostaje oczyszczony. Pacjent może natychmiast wrócić do swoich codziennych czynności, ponieważ badanie USG ortopedyczne nie pozostawia skutków ubocznych ani nie wymaga okresu rekonwalescencji.

Interpretacja wyników – ostateczne wyniki badania USG ortopedycznego są interpretowane przez radiologa ortopedycznego lub ortopedę. Na podstawie uzyskanych obrazów i danych klinicznych lekarz stawia diagnozę i określa plan leczenia.

USG mięśni i USG kości – podsumowanie

Badanie USG ortopedyczne jest nieocenionym narzędziem w diagnostyce i opiece nad pacjentami z problemami ortopedycznymi. Warto poddać się temu badaniu w przypadku dolegliwości bólowych, urazów czy podejrzenia chorób narządu ruchu, ponieważ może to znacząco przyspieszyć proces diagnozy i leczenia. Dzięki niemu lekarze ortopedzi mogą podejmować bardziej świadome decyzje terapeutyczne, co przekłada się na zdrowie i dobrostan pacjentów.

Źródła:

Kiełtyka A., Gabryel M., Staw kolanowy w badaniach obrazowych. Anatomia prawidłowa kolana, Wydawnictwo ENT, Łódź 2015.

Poboży T., Kielar M, Przegląd metod oceny ultrasonograficznej więzadła krzyżowego przedniego w niestabilności przedniej stawu kolanowego – diagnostyka z dostępu tylnego, „Journal of Ultrasonography” 2016, t. 16, nr 66, s. 288–295.

Podgórski M., USG kolana. Zobacz, opisz, oceń, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.

Pruszyński B., Diagnostyka obrazowa: podstawy teoretyczne i metodyka badań, Warszawa 2016.

Pruszyński B. i in., Radiologia: diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG i MR, Warszawa 2014.

Woroń J., Racjonalna farmakoterapia bólu w chirurgii urazowo-ortopedycznej, Praktyczna Ortopedia i Traumatologia, 2018.

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.

Zabieg artroskopii rewolucjonizuje sposób leczenia schorzeń stawu kolanowego. Obecnie staje się coraz bardziej dostępny i częściej wykonywany. Podpowiadamy, jakie są wskazania do przeprowadzenia operacji kolana oraz jak wygląda rehabilitacja.

Czym jest artroskopia kolana?

Artroskopia kolana jest nowoczesną procedurą chirurgiczną, która umożliwia lekarzom dokładne zbadanie i leczenie wnętrza stawu kolanowego. Procedura opiera się na użyciu artroskopu, który jest cienkim, rurkowatym przyrządem wyposażonym w system optyczny i kamerę. Dzięki niemu lekarze mają możliwość obserwacji wnętrza stawu i precyzyjne przeprowadzenie zabiegu.

Różnice między artroskopią diagnostyczną a leczniczą

Artroskopię diagnostyczną wykorzystuje się przede wszystkim do zdiagnozowania problemu w stawie kolanowym. Jest to szczególnie przydatne, gdy inne metody, jak rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa, nie dostarczają wystarczająco dokładnych informacji. Artroskopia diagnostyczna pozwala na bezpośrednią obserwację wnętrza stawu, co pomaga lekarzom zidentyfikować źródło problemu, np.  uszkodzenie łąkotki, więzadeł, chrząstki czy zapalenie stawu.

W przypadku artroskopii leczniczej, oprócz diagnozy, wykonuje się również konkretne procedury terapeutyczne. Może to obejmować naprawę lub usunięcie uszkodzonych tkanek, takich jak łąkotki, więzadła, uszkodzone fragmenty chrząstki lub leczenie stanów zapalnych. Artroskopia lecznicza jest zatem nie tylko narzędziem diagnostycznym, ale również środkiem do bezpośredniego leczenia różnych schorzeń stawu kolanowego.

Artroskopia kolana – kiedy wykonuje się zabieg?

Artroskopia kolana jest stosowana zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych. Znajduje zastosowanie głównie w sytuacjach, gdy inne metody, jak badania obrazowe, nie dostarczają wystarczająco dokładnych informacji lub gdy konieczne jest bezpośrednie leczenie wewnątrz stawu. 

Operacja kolana – wskazania do wykonania zabiegu to:

uszkodzenia łąkotek i więzadeł,

choroba zwyrodnieniowa stawów,

mięknienie lub uszkodzenia chrząstki,

wolne ciała stawowe,

zapalenie błony maziowej,

diagnostyka bólu kolana o niejasnej etiologii.

Przeciwwskazania do wykonania operacji kolana:

zaawansowane zwyrodnienia stawu,

aktywne zakażenia skóry w miejscu planowanych nacięć,

niektóre schorzenia naczyniowe lub choroby serca,

niektóre choroby przewlekłe.

Artroskopia kolana – na czym polega zabieg?

Przebieg zabiegu artroskopii jest skomplikowany, ale dzięki nowoczesnym technikom minimalnie inwazyjny. Dzięki temu pacjenci zazwyczaj doświadczają krótszego czasu rekonwalescencji i mniejszego dyskomfortu w porównaniu z tradycyjnymi metodami chirurgicznymi. Przed rozpoczęciem zabiegu pacjent jest znieczulany. Następnie chirurg wykonuje kilka małych nacięć (zazwyczaj nie większych niż 1 cm) wokół kolana, przez które wprowadza artroskop i specjalistyczne narzędzia chirurgiczne.

Artroskop, wyposażony w małą kamerę, zostaje wprowadzony do stawu kolanowego. Pozwala to chirurgowi na oglądanie wnętrza stawu na monitorze w czasie rzeczywistym. Po zidentyfikowaniu problemu chirurg może przystąpić do przeprowadzenia niezbędnych procedur leczniczych, takich jak naprawa uszkodzeń łąkotek, rekonstrukcja więzadeł, usuwanie uszkodzonych fragmentów chrząstki, czy leczenie zapalenia. Po zakończeniu procedur narzędzia są usuwane, a nacięcia zamykane i opatrywane.

Artroskopia kolana – ile trwa zabieg?

Czas trwania artroskopii kolana może się różnić w zależności od złożoności przypadku i rodzaju przeprowadzanych procedur. Zazwyczaj zabieg trwa od 30 minut do 2  – 3 godzin.

Jak długo boli kolano po artroskopii? 

Ból po artroskopii kolana może utrzymywać się przez 1 – 2 tygodnie, czyli przez proces regeneracji tkanek i mięśni. Można jednak znacznie skrócić ten czas, korzystając z fizjoterapii oraz samodzielnych ćwiczeń – im szybciej dojdzie się do pełnej sprawności, tym szybciej kolano po artroskopii przestaje boleć.

Artroskopia kolana – powikłania

Artroskopia kolana, mimo że jest uważana za stosunkowo bezpieczny i minimalnie inwazyjny zabieg, niesie ze sobą ryzyko wystąpienia pewnych powikłań. W większości przypadków są one rzadkie i nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia pacjenta, ale istotne jest, aby być ich świadomym. Są to:

infekcje, które mogą wystąpić w miejscu nacięć lub wewnątrz stawu,

krwawienie wewnątrzstawowe lub wokół stawu, co może prowadzić do obrzęku i bólu,

przypadkowe uszkodzenie otaczających tkanek, w tym ścięgien, więzadeł lub nerwów podczas zabiegu,

zakrzepica żylna,

zespół bolesnego kolana po artroskopii.

Przygotowanie do artroskopii kolana – niezbędne informacje przed zabiegiem

Przygotowanie do artroskopii kolana ma wpływ na powodzenie zabiegu i szybkość rekonwalescencji. Pacjent musi przejść przez proces kwalifikacji i odpowiednio przygotować się do operacji, co obejmuje zarówno aspekty fizyczne, jak i organizacyjne.

Pierwszym krokiem jest szczegółowa konsultacja z lekarzem, podczas której omawiane są dotychczasowe problemy zdrowotne, przeprowadzane badania i leczenie. Lekarz ocenia ogólny stan zdrowia, historię medyczną oraz przeprowadza badanie fizykalne kolana.

Zazwyczaj zalecane są dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny kolana, RTG stawu, a także ogólne badania krwi, które pomagają ocenić stan zdrowia i wykluczyć potencjalne przeciwwskazania do zabiegu.

Jak przygotować się do zabiegu artroskopii?

Odpowiednie przygotowanie do artroskopii kolana jest niezwykle ważne i wymaga ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem. Zazwyczaj zaleca się, aby:

Przerwać przyjmowanie leków, które mogą wpływać na krzepnięcie krwi, na kilka dni przed zabiegiem,

Nie jeść ani nie pić przez około 6-12 godzin przed zabiegiem, w zależności od rodzaju znieczulenia,

Ze względu na znieczulenie i potencjalny dyskomfort po zabiegu zorganizować transport do domu i pomoc na pierwsze dni po operacji,

Przygotować miejsce w domu, gdzie można wygodnie odpoczywać po operacji, z łatwym dostępem do niezbędnych rzeczy,

W dniu zabiegu założyć luźne, wygodne ubranie, które łatwo można zdjąć i założyć po operacji.

Rekonwalescencja i rehabilitacja po artroskopii kolana

Zazwyczaj artroskopia kolana jest zabiegiem ambulatoryjnym, co oznacza, że pacjent może wrócić do domu tego samego dnia. W niektórych przypadkach, zwłaszcza po bardziej skomplikowanych zabiegach, może być wymagany krótki pobyt w szpitalu.

Po zabiegu artroskopii kolana ogólny czas rekonwalescencji zazwyczaj wynosi od kilku dni do kilku tygodni. W przypadku bardziej skomplikowanych procedur, jak np. rekonstrukcja więzadeł, pełne wyzdrowienie może wymagać kilku miesięcy.

Rehabilitacja po operacji kolana

Początkowy etap rehabilitacji skupia się na zmniejszeniu bólu i obrzęku, poprawie zakresu ruchu w kolanie oraz wzmacnianiu mięśni. W tym okresie ważne są ćwiczenia takie jak delikatne zginanie i prostowanie kolana, podnoszenie nogi czy ćwiczenia izometryczne mięśni czworogłowych uda.

W miarę poprawy stanu zdrowia, program rehabilitacyjny staje się bardziej intensywny, włączając ćwiczenia na siłę, stabilność i koordynację. Mogą to być ćwiczenia z użyciem gum oporowych, roweru stacjonarnego, a także ćwiczenia równoważne i koordynacyjne.

Bardzo ważne jest, aby ściśle przestrzegać zaleceń lekarza i fizjoterapeuty zarówno w zakresie odpoczynku, jak i wykonywania ćwiczeń rehabilitacyjnych. Należy unikać nadmiernego obciążenia operowanego kolana w początkowej fazie rekonwalescencji.

Operacja kolana metodą artroskopową – podsumowanie

Artroskopia kolana jest zaawansowanym zabiegiem chirurgicznym, który służy do diagnozowania i leczenia problemów stawu kolanowego. To procedura, która umożliwia precyzyjną diagnozę oraz leczenie różnych schorzeń stawu kolanowego, przynosząc szereg korzyści dla pacjentów. W porównaniu do tradycyjnych metod chirurgicznych artroskopia jest mniej inwazyjna, co oznacza mniejszy ból i krótszy czas rekonwalescencji. Natomiast ze względu na minimalne nacięcia i precyzyjną technikę, ryzyko powikłań jest znacznie zredukowane, a powrót do codziennych aktywności szybszy.

Bibliografia:

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/165090,artroskopia-kolana-co-to-jest-przygotowanie-powiklania-rehabilitacja [dostęp 5.01.2024]

https://www.medonet.pl/badania,artroskopia—co-to-jest—wskazania–przeciwwskazania–przygotowanie,artykul,16374273.html [dostęp 5.01.2024]

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.

Zmiany zwyrodnieniowe stawów powszechnie kojarzą się z dolegliwościami seniorów, jednak wiele z nich dotyka również młodsze osoby. Przykładem takiego problemu jest paluch sztywny – schorzenie, które powoduje ból i trudności z chodzeniem. 

Czym jest paluch sztywny?

Sztywny paluch (hallux rigidus, hallux limitus) to schorzenie charakteryzujące się sztywnością i ograniczeniem ruchomości dużego palca u stopy, zwłaszcza w stawie śródstopno-paliczkowym. Jest to rodzaj artrozy, która dotyka stawu między pierwszą kością śródstopia a paliczkami palucha.

Choroba dotyka najczęściej osoby po 50 roku życia, jednak z problemem tym często borykają się również młodsi, nawet 30-latkowie. Jeśli więc u kogoś pojawią się niepokojące objawy, np. ból dużego palca w stopie czy trudności z chodzeniem,  to nie można ich bagatelizować. Najlepiej od razuskontaktować się ze specjalistą, szczególnie że paluch sztywny to schorzenie postępujące, więc w jego przypadku odpowiednio wczesna diagnoza i działania profilaktyczne mają kluczowe znaczenie dla jakości życia. 

Dowiedz się więcej, jak zdiagnozować i leczyć paluch sztywny.

Paluch sztywny – przyczyny

Sztywny paluch to schorzenie, które może mieć wiele różnych przyczyn. Bywa konsekwencją poważnego urazu stopy lub też serii tzw. mikrourazów, może też wynikać z nieprawidłowej budowy anatomicznej lub być problemem dziedzicznym. Staw śródstopno-paliczkowy może ponadto ulec deformacji w następstwie cukrzycy czy otyłości. To także pokłosie innych chorób stawów – głównie artretyzmu. Ponadto znane są również liczne związki między dną moczanową a problemami z chodzeniem.  

Wśród najczęstszych przyczyn palucha sztywnego wymienia się:

zapalenie stawów, w tym dnę moczanową i reumatoidalne zapalenie stawów,

zwyrodnienie stawów (artretyzm),

wady w budowie stóp, np. obniżone łuki stopy, nadmierne podwijanie się kostek, nieprawidłowy kształt powierzchni stawowej czy budowy głowy i kości śródstopia,

urazy i przeciążenia stopy (np. podczas intensywnych ćwiczeń, uprawiania sportów kontaktowych lub grupowych),

czynniki genetyczne (paluch sztywny u innych członków rodziny zwiększa ryzyko zachorowania).

Paluch sztywny – objawy

Wiele osób szczególnie w początkowej fazie choroby ignoruje objawy, palucha sztywnego, a pojawiające się dolegliwości zrzucane są na karb urazu, niedopasowanego obuwia czy przetrenowania. Mowa tutaj o bólu, obrzęku i zaczerwienieniu stawu śródstopno-paliczkowego, nasilających się podczas chodzenia i stania. Duży palec staje się coraz bardziej sztywny, a zakres jego ruchów coraz bardziej ograniczony – trudno nim poruszać i go zginać. 

Wraz z rozwojem choroby sztywny paluch zaczyna dokuczać także w stanie spoczynku, a do tego dochodzi trzeszczenie w stawie i pojawienie się przerostów kostnych, generujących trudności z zakładaniem obuwia. U osób z zaawansowanym stadium choroby często pojawia się ból w obrębie bioder, kolan i pleców, spowodowany zmianą sposobu chodzenia i utykaniem. W efekcie osoby dotknięte schorzeniem mają realne problemy zarówno z chodzeniem (nawet w spokojnym tempie i na krótkich dystansach), jak i schylaniem się czy kucaniem, ponieważ paluch aktywnie uczestniczy również w tych czynnościach.

Sztywny paluch – diagnoza i leczenie

Prawidłowe rozpoznanie palucha sztywnego i odpowiednio wczesne wdrożenie leczenia, z uwagi na postępowy charakter choroby, jest kluczowe dla jakości życia pacjenta. Dlatego też nawet przy niewielkim, ale permanentnym bólu dużego palca u stopy czy ograniczeniu jego ruchliwości warto zgłosić się do chirurga lub ortopedy. Specjalista przeprowadzi badanie fizykalne, sprawdzając zakres ruchów palucha, a także zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. W ten sposób będzie mógł określić postępy choroby, w tym obecność zapalenia stawów, narośli kostnych i innych nieprawidłowości.

Jeżeli schorzenie jest wykryte na wczesnym stadium, specjalista zazwyczaj rekomenduje leczenie zachowawcze:

noszenie odpowiedniego obuwia (z szerokimi noskami, o sztywnej, zaokrąglonej podeszwie),

stosowanie wkładek ortopedycznych lub ortez, stabilizujących stopę,

wprowadzenie ćwiczeń poprawiających ruchomość stopy i rozluźniających mięśnie,

stosowanie leków przeciwbólowych, w przypadku obrzęków – zimnych okładów,

kinesiotaping korekcyjny,

zabiegi falą uderzeniową.

Stosowanie się do powyższych zaleceń pozwala zminimalizować dokuczliwości i postępy choroby. Niestety nie we wszystkich przypadkach takie działanie jest wystarczające. Kiedy stan choroby jest zaawansowany, konieczne stają się bardziej zdecydowane kroki, takie jak operacja sztywnego palucha. 

Operacja sztywnego palucha

Leczenie chirurgiczne sztywnego palucha zaleca się, gdy ból i ograniczona ruchomość dużego palca uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Do operacji kwalifikują się również pacjenci ze znacznymi deformacjami stawu, wykazanymi podczas badania RTG. W każdym takim przypadku lekarz podejmuje decyzję indywidualnie, dobierając rodzaj zabiegu do potrzeb danej osoby. Jedną z częściej stosowanych operacji palucha sztywnego jest cheilektomia, polegająca na usunięciu narośli kostnych na grzbietowej powierzchni stawu. 

W bardziej zaawansowanych przypadkach rekomenduje się również inne zabiegi chirurgiczne, jak: 

artrodezę (usztywnienie stawu podstawno-paliczkowego),

osteotomię I kości śródstopia,

endoprotezoplastykę stawu MTP palucha,

artroplastykę resekcyjną Kellera.

Jeśli zmagasz się z problemami związanymi z paluchem sztywnym, warto skonsultować się z doświadczonym zespołem medycznym. W EuroMediCare oferujemy usługi diagnostyki, leczenia zachowawczego i operacji sztywnego palucha, które mogą pomóc poprawić jakość życia. Nie zwlekaj, skonsultuj się z nami i dowiedz się więcej na temat dostępnych opcji leczenia sztywnego palucha.

Źródła:

https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/rehabilitacja-po-operacji-artrodezy-stawu-mtp-i-w-leczeniu-zaawansowanej-postaci-palucha-sztywnego [dostęp: 11.01.2024]

https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/rehabilitacja-w-leczeniu-zachowawczym-palucha-sztywnego [dostęp: 11.01.2024]

https://doktoratyihabilitacje.gumed.edu.pl/attachment/attachment/84865/ROZPRAWA_L_Kuik.pdf [dostęp: 11.01.2024]

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.

W ramach rozszerzenia oferty przedstawiamy nowy wymiar endoprotezoplastyki stawu biodrowego, która jest dostępna dla naszym pacjentom. Mowa o panewce DELTA Dual Mobility.

DELTA Dual Mobility – co zyskują nasi pacjenci?

Dzięki nowoczesnej panewce LIMA DELTA Dual Mobility nasi Pacjenci otrzymują:

większą stabilność złączeniową stawów

zwiększony zakres ruchu poprzez wykorzystanie najnowszych technologii medycyny endoprotetycznej

zmniejszenie efektu wyważania

mniejsze ryzyko zwichnięć (większy ang. Jump Distance – zastosowanie główek i panewek o większych średnicach zmniejsza ryzyko zwichnięć)

mniejsze zużycie komponentu panewkowego w stosunku do konwencjonalnego komponentu o co najmniej 85 % (nawet do 97 %)

możliwość zastosowania trzpienia Minima i Master

Panewka Delta oraz Dual Mobility w Orto.pl – blog Orto.pl

Trzpień Minima w Orto.pl – blog Orto.pl

Trzpień Master w Orto.pl – blog Orto.pl

Do kogo skierowana jest oferta?

DELTA Dual Mobility LIMA skierowany jest głównie do pacjentów, którzy borykają się z anomaliami stawu biodrowego, chorobami kręgosłupa oraz otyłością. Ponadto pacjenci cierpiący na patologiczną wiotkość mięśni, w tym pourazową, miopatię i neuropatię również mogą liczyć na nowoczesną pomoc medyczną przy użyciu DELTA Dual Mobility LIMA.

W ramach endoprotezoplastyki stawu biodrowego metodą panewki DELTA Dual Mobility LIMA osoby cierpiące na choroby neurowegetatywne np. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona czy MPD kwalifikują się również do zabiegu.

Ryzyko zwichnięcia biodra po endoprotezoplastyce stawu wzrasta ponad dwukrotnie u pacjentów z historią stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego i ponad trzykrotnie po rewizji stawu biodrowego. Wynika to z tego, że zmiana ustawienia kręgosłupa poprzez jego stabilizację może zmienić lędźwiowo-miedniczną biomechanikę, równocześnie zmieniając stabilność biodra. Związek między artrozą biodra i kręgosłupa jest dobrze udokumentowany (49,4 % pacjentów zakwalifikowanych do endoprotezoplastyki stawu biodrowego ma ból dolnego odcinka kręgosłupa) i wynika ze zdolności kręgosłupa do kompensacyjnego ruchu.

Jak umówić się na endoprotezoplastykę stawu biodrowego z użyciem panewki DELTA Dual Mobility LIMA?

Zabieg przeprowadza lek. Sylwester Pysiewicz, aby umówić się na konsultację skorzystaj z zakładki KONTAKT, zadzwoń lub napisz email albo wypełnij formularz poniżej.

Uwaga: ta zawartość wymaga obsługi języka JavaScript.